عاطفه ریاضی - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه هنر اصفهان،
مهین نسترن - دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشیار دانشگاه هنر اصفهان،

تناسب ضعیف رشد شهرنشینی و توسعه شهری و منطقه ای در کشورهای در حال توسعه ای چون ایران امری مشهود است و همین عدم توازن عامل بوجود آمدن مسایل مختلف شهری است. بخش عمده ای از این مشکل ریشه در عدم مدیریت و برنامه ریزی مناطق روستایی حریم شهرها دارد؛ فقدان راهبرد مناسب توسط دولت و رهاشدگی حریم شهرها، موجب از بین رفتن گسترش قانونمند شهرها شده و حریم آنها را به محلی برای ایجاد معضلات پیچیده از جمله اسکان غیررسمی تبدیل نموده است. یاسوج شهری کمجمعیت با سابقه کم شهرنشینی می باشد که به علت مرکزیت سیاسی، اداری و خدماتی استان و شرایط مساعد آب وهوایی در منطقه، شهری مهاجرپذیر بوده و سالانه با افزایش جمعیت زیادی مواجه است. تعداد زیادی از این جمعیت به علت مناسب تر بودن قیمت اراضی حواشی شهر، در این قسمت ها و روستاهای متصل به آن ساکن می شوند؛ گاهی در روند گسترش شهر نیز این روستاها به شهر الحاق شده و بافتی ناهمگون با شهر را در حاشیه به وجود آورده اند. جمع آوری اطلاعات و داده های این پژوهش که از نوع کاربردی است، ترکیبی از دو روش کتابخانه ای و میدانی می باشد و با هدف بررسی موثرترین عوامل ایجاد اسکان غیررسمی در شهر کوچک یاسوج تهیه شده است. با استفاده از اطلاعات حاصل از مطالعات کتابخانه ای و میدانی، پرسشنامه ای طراحی و در اختیار 10 مدیران کلان ذیربط شهر یاسوج قرار گرفت که در نهایت این اطلاعات از طریق تکنیک DEMATEl و با استفاده از نرم افزار Excel مورد تحلیل قرار گرفتند. طبق این ارزیابی، مدیریت کاکارآمد شهری موثرترین عامل ایجاد اسکان غیررسمی در شهر یاسوج می باشد و عوامل دیگری مانند مشارکت پایین شهروندان، قیمت بالای اراضی درون شهر، مهاجرت های بی رویه و... از عوامل محرک این پدیده است؛ عامل فقر از اهم عوامل تاثیرگذار در شهر یاسوج نمی باشد و بروز اسکان غیررسمی در آن متفاوت از نمود آن در کلان شهرها می باشد.

گسترش شهر، حریم شهر، اسکان غیر رسمی، تکنیک Dematel ، شهر یاسوج