شادی حامدباغی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری در دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

در حوزه معماری مسکن در بسیاری از موارد شاهد کماهمیت شمردن مطالعات روان شناسانه و تاثیر و تاثر کالبد مسکن و روان انسان نسبت به یکدیگر، حتی در برخی نمونه ها، حذف این مطالعات از فرآیند طراحی معماری هستیم. با توجه به اینکه در طراحی مسکن، تامین آسایش و آرامش انسان، هدف غایی این حوزه به شمار می آید، لذا مسیر پژوهش به بررسی معیارهای طراحی معماری روان شناسانه ی مجتمع های مسکونی و میزان اثربخشی طراحی کالبد مناسب با در نظر گرفتن این معیارها، در پاسخگویی به نیازهای فردی ( درونی ) و اجتماعی انسان، برای مسکن می پردازد. از اهداف اصلی این پژوهش می توان به کاهش فاصله بین کالبد معماری و اصول روانشناسانه از طریق شناخت این اصول، شیوه تاثیر این عوامل در تجسم مادی مسکن و به کارگیری راهکارهای معمارانه موثر در مراحل برنامه ریزی و طراحی مجتمع های مسکونی، نام برد. جهت نیل به این هدف، در ابتدا تعاریفی پایه در باب جنبه های فیزیکی، فرهنگی، اجتماعی موثر در شکل گیری خانه و مجتمع های زیستی و برخی جنبه های شیوه زندگی که بر شکل خانه تاثیر می گذارند، بازشناسی و بیان شده است، در ادامه هر یک از مفاهیم مرتبط با روانشناسی محیطی مسکن همانند محرمیت، روابط اجتماعی، خلوت، انعطاف پذیری، قلمرو، امنیت و حس تعلق در قالب متون، جداول و نمودارها به طور خلاصه تحلیل و بررسی شده است و در ضمن برای هر یک به مثال های کالبدی، در موارد گوناگون و متناسب با جلوه ی فیزیکی آن مفهوم در معماری مسکن اشاره شده است. سپس به بررسی میزان کارآمدی راه حل های معمارانه ارایه شده، جهت فراهم آوردن بستر مناسب برای پاسخگویی همه جانبه به نیازهای روان انسان، در شهرک اکباتان به عنوان یک نمونه ی موردی که دارای تجسم کالبدی است، پرداخته شد.

روانشناسی محیطی، معماری روانشناسانه، کالبد مسکن، مجتمع مسکونی، شهرک اکباتان