زهرا نوری - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین،
فرشاد مفاخر - استادیار، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین،

فرش بعد از تجسم معمارانه باغ، تجسدی ترین و کالبدی ترین تجسم از فضای باغ را در فرهنگ ایرانی ارایه می دهد و بدون شک در تصویر کردن باغ با تمامی نظام های معنایی آن، تنها با ارایه طرحی ساده یا صحنه ای ویژه، رضایت حاصل نمی شده است از این رو آنچه به نقش های پیچیده فرش ایرانی معنی داده و انسجام آن را با وجود جزییات بی اندازه حفظ کرده، حضور پررنگ اصول هندسی از کوچک ترین جزییات تا طرح و اسلوب کلی فرش در جای جای نقشه هاست. آنچه مسلم است هندسه موجود در فرش های ایرانی به ویژه فرش هایی با موضوع باغ چیزی فراتر از هندسه اقلیدسی است که تنها به بررسی اشکال کلاسیک می پردازد، در حقیقت هندسه فراکتالی با تکیه بر پیشرفته ترین تعریف های ریاضیاتی به دست آمده از رفتارهای پیچیده طبیعت می باشد که ردپای فراوانی از آن در فرش های ایرانی از جمله فرش باغ های ایرانی به چشم می خورد که تاکنون نادیده گرفته شده است. بنابراین مقاله حاضر بر آن است تا با استفاده از روش های توصیفی و تحلیلی، اصول اولیه طراحی و ساخت باغ فرش ها را از دیدگاه فراکتالی به بحث گذارد و در ادامه، با ارایه نمونه هایی از الگوی باغ فرش های ایرانی، نقاط اشتراکی را بین طرح ها و الگوهای استفاده شده در فرش ها و الگوهای شناخته شده هندسه فراکتالی به نمایش گذارد.

هندسه فراکتال، فرش باغ ایرانی، نقش فرش، باغ ایرانی، طبیعت