عطا ماهوتچیان اصل - گروه معماری، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر
امیر حسین فرحی نیا - گروه معماری، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر

نقطه اصلی تحول در معماری و شهرسازی معاصر ایران در دوره قاجاریه پایهگذاری شد و میتوان از شروع رفت و آمد هیات حاکم به اروپا و آشنا شدن شاه و درباریان با نوآوری های معماری و شهرسازی اروپا به عنوان آغازگر چنین تحولاتی ذکر کرد. اما نقطه عطف این تغییر و تحولات به صورت جامع در دوره پهلوی اول نمایان گردید و در این دوره روند تحولات شتاب ویژه ای گرفت. به گونه ای که میتوان از دوره پهلوی اول به عنوان دوره پایه گذار معماری مدرن در ایران نام برد. با نگاهی گذرا و سطحی به روند طراحی و ساخت خانه های مسکونی در این دوران، میتوان به اهمیت چنین مسیله ای پی برد. تمرکز بر روی معماری مسکونی به عنوان کالبد اصلی شهر در هر زمان ما را به این سمت رهنمون می سازد، که در کنار شناخت شرایط اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در دوره های مختلف با فهم نکات مثبت و منفی این نوع معماری و استفاده از تجارب معماری مدرن در ایران، در پی بهبود شرایط سکونت فعلی باشیم . در این میان خانه به عنوان اصلی ترین فضای معماری و به عنوان فضایی که انسان بیشترین اوقات خود را در آن سپری میکند، حایز اهمیت است. آنچه در این مقاله با آن روبه رو هستیم، بررسی تاثیر معماری غرب بر فضاهای معماری خانه های مسکونی در دوره پهلوی و با تمرکز بیشتر بر روی نمونه ی موجود در شهر تبریز میباشد. در این پژوهش گردآوری اطلاعات از طریق مقالات؛ مطالعات کتابخانه ای و میدانی به روش ثبت مشاهدات است. با بررسی های انجام شده دیده میشود، که عناصر معماری غرب یکی از عوامل بسیار موثر در شکل دهی بناها در این منطقه میباشد و سپس ویژگی های معماری دوره پهلوی اول مورد بررسی قرارخواهد گرفت.

معماری مدرن، پهلوی اول، خانه های مسکونی، خانه ناصح زاده، تبریز