الیاس طلی - دامپزشک،دانشجو کارشناسی ارشد تغذیه دام دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
نورمحمد تربتی نژاد - استاد گروه تغذیه دام، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
عبدالحکیم توغدری - استادیار گروه تغذیه دام، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
روح اله مستانی - دانشجوی دکترا فیزیولوژی دام، کارشناس آزمایشگاه تغذیه، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

گیاهان علوفه ای تیره بقولات از مهمترین منابع پروتیین در تغذیه نشخوارکنندگان می باشند. در این تحقیق، چهار گونه گیاهی ازخانواده بقولات شامل یونجه یکساله اسکوتلاتا Medicago scutellata ، خلر معمولی Lathyrus sativus ، ماشک گل خوشه ای Vicia vilosa Roth و اسپرس علوفه ای Onobrychis viciifolia در شرایط دیم گرگان کشت شد، و ترکیبات شیمیایی آن ها در مرحله گلدهی کامل مورد بررسی قرار گرفت. مقدار ماده خشک، ماده آلی، خاکستر ، پروتیین خام، چربی خام، الیاف نامحلول در شوینده خنثی ) NDF ( و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی ) ADF ( به روش استاندارد آزمایشگاهی اندازه گیری شد. با استفاده از نرم افزار SAS و آزمون دانکن میانگین ها با یکدیگر مقایسه شدند. نتایج نشان داد که گیاه اسپرس بیشترین میزان ماده خشک، ماده آلی و NDF و کمترین میزان خاکستر خام را به خود اختصاص داد. بیشترین میزان چربی خام مربوط به گیاه خلر معمولی بود، همچنین این گیاه با 24/94 درصد بیشترین میزان پروتیین خام را داشت و پس از آن ماشک گل خوشه ای با23/63درصد پرویتین خام بود. اماتفاوت معنی داری در میزان ADF بین گیاهان مورد آزمایش دیده نشد

لگوم، اسپرس علوفه ای، یونجه اسکوتلاتا، ماشک گل خوشه ای، خلر معمولی، ترکیبات شیمیایی