معسا درخشان پور - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد اسلامی
لیلا برکی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد اسلامی
خداوردی جعفری - دکترای معماری – استادیار موسسه آموزش عالی اسوه معاصر

امروزه در اکثر کلانشهرها و شهرهای بزرگ رشد و توسعه ساختمان های بلند مرتبه مشهود است و اثرات مثبت و منفی زیادی را برجای گذارده است. تاثیر گسترده این ساختمانها بر کالبد و فضای شهرهای امروزی غیر قابل انکار بوده، به نحوی که باعث گردیده ساختمان های بلند مرتبه از سوی متخصصین و صاحبنظران در حوزه های مختلف مورد نقد و بررسی قرار گیرد. در این میان، یکی از جنبه های اصلی تاثیرگذاری ساختمان های بلند مرتبه، تاثیر بر سیما و منظر شهری است چرا که ساخت این ساختمانها در شهرهای مختلف باعث ارتقاء یا کاهش کیفیت سیما و منظر شهری شده است. در این خصوص توجه به مکانیابی و استقرار، برنامه ریزی و طراحی بر اساس اصول و ضوابط، هماهنگی با همجواری ها و بافت پیرامون، ایجاد فضای شهری در پیرامون با ترکیب شناسانه و محیط فعال و فراهم آوردن منظر و چشم انداز مطلوب از جمله موارد قابل توجه در ساختمانهای بلند مرتبه به لحاظ کیفیت سیما و منظر شهری است.بررسی چگونگی قرارگیری ساختمانهای بلندمرتبه در شهر میتواند از منظرهای مختلف مورد بررسی قرار گیرد، اما آنچه در این تحقیق مد نظر است مقایسه ای تطبیقی میان دو نوع قرارگیری ابنیه بلند در شهر است که به صورت خوشه ای(cluster)و منفرد (alone stand) شناخته میشود. ارزیابی تاثیر این دو نوع ابنیه بلند در شهر بر اساس سه هدف : 1 .عملکردی 2 .هویتی 3 .زیباشناسانه اقدام صورت میگیرد که به ترتیب ایجاد بیشترین کارایی، معنا و زیبایی در منظر شهری مورد توجه قرار میدهد.به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش ارزیابی تطبیقی استفاده میشده که در آن به بررسی ایجاد فرصت ها و تهدیدها بر اساس قرارگیری ابنیه بلند به صورت منفرد و خوشه ای پرداخته قرار میدهد. یافته های این تحقیق نشان میدهد که در مکانیابی و معماری بناهای بلند منفرد و خوشه ای باید تفاوت قایل شد؛ زیرا ابعاد تاثیرگذار این بناها در منظر شهری متفاوت است. برج های منفرد دارای مفهوم امنیت و بناهای بلند خوشه ای تجربه حذف دیدهای شهری میشود. براساس تفاوت های این دو نوع بنای بلند، باید تصمیمات مناسب در ضوابط معماری و مکانیابی برای هریک به عمل آید.

زیباشناسی، معماری، بلند مرتبه سازی، ساختمان