بررسی نمودهای تجلی حس وحدت به عنوان یکی از مظاهر هنر مقدس در خانه قدکی تبریز

در هنر اسلامی وحدت هرگز پیامد پیوستگی عوامل تشکیل دهنده نیست، بلکه ذاتی است و همه شکل های ویژه فرعی، از آن حاصل می شود. مضمون اصلی اسلام، وحدتی است که همواره در همه جا و همه وقت موجود است و تنها باید آن را بازشناخت. متعالی ترین هدف هنر قدسی نمایش وحدت و حضور حق در زندگی انسان است. خانه به عنوان مکانی که بیشترین حضور انسان در آن انجام می گیرد، در نمایش حس وحدت از چشم هنرمند و معمار مسلمان پوشیده نمانده و جای جای آن تجلی گاه نمادهایی از حضور خداوند است. تاکنون پژوهش های متعددی در مورد حس وحدت در فضاهای مذهبی انجام یافته است. هدف این پژوهش بررسی و تطبیق نمودهای حس وحدت در خانه قدکی در تبریز به عنوان نمونه ای از خانه های ایرانی اسلامی در دوره قاجار است. برای رسیدن به این هدف، موضوع حس وحدت در معماری اسلامی از نظر تعدادی از اندیشمندان هنر و معماری قدسی مثل تیتوس بورکهارت، نادر اردلان و لاله بختیار، سید حسین نصر و ... مورد مطالعه قرار گرفته و مصداق های تجلی حس وحدت در خانه قدکی تبریز مورد بررسی قرار گرفته است. طبق نتایج به دست آمده، عواملی مانند بهره گیری از عناصر اربعه در خانه، هندسه، نور، جهت قبله، درون گرایی و حیاط مرکزی، مرکزگرایی، تقارن، آب و انعکاس آن، تاق و قوس، محرمیت و سلسله مراتب، باعث تجلی حس وحدت در خانه قدکی شده که چگونگی این حصول در متن مقاله آمده است.

Keywords:

حس وحدت , هنر قدسی , هنر اسلامی , خانه ایرانی , خانه قدکی