مقایسه آیین نامه های ارزیابی لرزه ای ساختمان های بنایی با هدف دست یابی به مدلی برای ارزیابی و آسیب نگاری بناهای تاریخی آجری ایران

بناهای تاریخی آجری علیرغم مقاومت بالا دربرابر نیروهای فشاری، دربرابر نیروهای کششی مقاومت کافی ندارند. گذر زمان، فرسایش و شرایط محیطی آسیب های نهان و آشکاری را در بنا ایجادکرده و باعث کاهش مقاومت و ناتوانی آن درمقابله با شرایط بحرانی مانند زلزله می شود. باتوجه به ارزشمندبودن بناهای تاریخی و لزوم حفاظت و مرمت آنها لازم است آسیب های موجود شناسایی و میزان مقاومت بنا دربرابر زلزله با درنظرگرفتن جوانب مختلفی از قبیل ساختگاه، ساختار، اقلیم و مصالح مورد ارزیابی و مستندنگاری قرارگیرند. رفتار ویژه بناهای تاریخی همواره این بررسی ها را با مشکلات زیادی روبرو می کند. بدلیل تخصصی و پرهزینه بودن روش های مدلسازی و نرم افزاری اغلب آسیب شناسی بناها به صورت تجربی و با بازدید میدانی انجام می شود که فاقد دقت لازم بوده و وابسته به تجربه شخص است. بنابراین ضرورت تعریف فرآیندی برای آسیب شناسی که ضمن به صرفه بودن حدالامکان جامع بوده و سلسله مراتبی را برای انجام آسیب شناسی ارایه دهد احساس می شود. تا امروز آیین نامه ای خاص ارزیابی آسیب پذیری بناهای تاریخی آجری تهیه نشده و بیشتر آیین نامه های موجود دررابطه با ساختمان های بنایی هستند و تنها در آنها اشاراتی به ساختمانهای تاریخی شده است. تعدادی منشور و توصیه نامه وجوددارند که روش مشخصی را معرفی نمی کنند. دراین پژوهش با هدف دستیابی به سلسله مراتب آسیب نگاری ساختمان های تاریخی آجری فاقد فرم های خاص بررسی و مقایسه تطبیقی آیین نامه ها انجام شده است. سپس از میان آیین نامه های خارجی، آیین نامه های آمریکا بدلیل جامعیت انتخاب و همراه آیین نامه های داخلی موردبررسی قرارگرفته اند. درنهایت مدلی معرفی شده که بوسیله آن آسیب نگاری اینگونه بناها انجام پذیراست. همچنین پیشنهادهایی برای تکمیل مراحل ارزیابی ارایه شده است. در این پژوهش بناهای تاریخی با بناهای ماسونری یکسان درنظرگرفته نشده اند و سعی شده از سلسله مراتب ارزیابی آسیب پذیری الگو برداری شود.

Keywords:

زلزله , آیین نامه , لرزه پذیری , ارزیابی , آسیب نگاری , بنای تاریخی آجری