محیا قوچانی - کارشناسی ارشد، مهندسی معماری – معماری، مرکز تحقیقات انفجار، تهران، ایران
محمد تاجی - استادیار، دکتری تخصصی، دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود، شاهرود، ایران

در جوامع امروزی برای اینکه بتوان به یک تعادل در زمینه حفظ منابع انرژی، جلوگیری از تخریب آن ها و همچنین به حفظ محیط زیست دست یافت، بایستی به رویکردهایی مانند توسعه ی پایدار، صرفه جویی در مصرف انرژی های فسیلی و همزیست شدن با طبیعت و بوم هر منطقه پرداخته شود. مفاهیم پایداری در معماری، مبحث تازه ای را به نام معماری پایدار یا معماری اکولوژیکی یا معماری سبز باز کرده است که همگی این ها داراری مفهوم یکسانی بوده و بر معماری سازگاری با محیط زیست دلالت دارند. پایداری بی هیچ واسطه ای همان مسیری است که معماری بایستی در آینده نزدیک به آن دسترسی پیدا کند. این نوع معماری باید تداعی کننده ی احساس انسان ها نسبت به طبیعت باشد. باتوجه به تناسب معماری سنتی ایران با فرهنگ، اقلیم و کاربران در گذشته و حتی گاهی در زمان حال این دیدگاه وجود دارد که معماری این مرز و بوم در زمان خود، یا اصول پایداری که امروزه مورد توجه قرار گرفته، هم راستا بوده است. هدف اصلی توسعه پایدار تامین نیازهای اساسی بهبود ارتقاء سطح زندگی برای همه، حفظ و اداره بهتر زیست بوم ها و آینده ای امن تر و سعادتمندتر ذکر شده است. باتوجه به لزوم شناخت معماری پایدار در جامعه امروز، در این مقاله با کمک روش تحقیق توصیفی- تحلیلی، به طور کلی اصول طراحی معماری پایدار مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. هم چنین این مقاله کوششی است پیرامون بررسی این مدعا که معماری سنتی ایران در زمان خویش هم راستا با اصول پایداری امروزی عمل کرده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که با نگاهی گذرا به عناصر و فضاهای خانه های مسکونی معماری سنتی ایران و با بررسی اصول و ضوابطشان، می توان از آن ها به عنوان یک منبع الهام و الگو در طراحی های آینده، جهت یک طرح همساز با اقلیم که منجر به یک توسعه پایدار می گردد، بهره برد.

اصول پایداری، معماری سنتی ایران، خانه های ایرانی، توسعه پایدار، معماری پایدار