محیا قوچانی - کارشناسی ارشد، مهندسی معماری – معماری، مرکز تحقیقات انفجار، تهران، ایران
محمد تاجی - استادیار، دکتری تخصصی، دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود، شاهرود، ایران

از دیدگاه اندیشمندان مسلمان بحث زیبایی چیزی جدا از بستر و زمینه و منشاء خود دیده نمی شود و چگونگی نگرش ما به زیبایی به گونه ای روشن در آفرینش اثر هنری و معماری اثرگذار است. هنر آفرینش زیبایی است و شاید بتوان گفت با ارزش ترین شان اثر معماری وجه هنری آن است. هنرمندان ایرانی در همه رشته های هنری دست به خلق آثاری زده اند که ضمن بهره گیری از تعالی اسلامی ضمن پاسخگویی به نیازهای انسان، جلوه ای از زیبایی را نمایش گذاشته اند که مختصات این زیبایی از تفکر، فرهنگ، محیط، تاریخ و نوع نگرش به عالم و در یک کلام از جهان بینی ایرانیان مسلمان حکایت می کند. معماری ایرانی به دلیل همراه شدن با سنت اسلامی، همواره در پی تلفیق تمامی جنبه هایش برای رسیدن به وحدت بوده است. چنانچه یک اثر معماری نمایش دهنده ی حس وحدت در کالبد و مفهوم خود باشد، می تواند بخشی از نیازهای افراد در ارتباط با آن بنا را ارضا کرده و همچنین از لحاظ زیبایی شناسی جایگاه مناسبی کسب کند. باغسازی در ایران به دلیل شرایط خاص اقلیمی بیشتر تحت تاثیر شرایط خاص اقلیمی و نظام های ساخت به ویژه نظام های آبیاری بوده است و عوامل حسی و زیبایی شناختی در مراحل بعدی نقش ویژه ای داشته اند. در این مقاله با کمک روش تحقیق توصیفی- تحلیلی، به طور کلی اصول زیبایی شناسی در معماری و هندسه ی باغ های ایرانی، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. یافته های پژوهش نشانگر آن است که در باغ ایرانی علاوه بر زیبایی-های حسی و کمی، جلوه های متنوعی از زیبایی کیفی و معنوی نیز وجود دارند. ساخت باغ در جهت خاصی بر پایه ی هندسه ای مشهود و متاثر از فرهنگ اصیل ایرانی صورت گرفته که نهایت آن آرامش و آسایش بوده است.

زیبایی شناسی، باغ های ایرانی- اسلامی، هندسه ی باغ های ایرانی، باغسازی