احمد آفتاب - مدرس گروه شهرسازی دانشگاه پیام نور ارومیه
محمد خضرپور - دانشجوی کارشناسی مهندسی شهرسازی پیام نور ارومیه

افزایش روزافزون جمعیت و رشد شتابان و توسعه بی رویه شهرها باعث شده که مدیران شهری بیشتر به جنبه های فیزیکی و کالبدی شهرها توجه نموده و از تاثیرات روانی و ذهنی کالبد شهر بر شهروندان غافل بمانند. فضا و جامعه به یکدیگر مربوط اند و این رابطه به صورت یک فرایند دو طرفه است که در آن مردم و جوامع فضاها را به وجود آورده و تغییر می دهند، و به شیوه های مختلف تحت تاثیر این فضاها قرار دارند. فرهنگ الگوی رفتاری را به وجود آورده و سپس الگوی رفتاری متاثر از شرایط محیطی، اقلیمی، اجتماعی و اقتصادی تعیین کننده و بیان کننده چگونگی استفاده از فضا می باشند. میادین شهری نیز جز مهم ترین فضاهای شهری بوده، که تعاملات اجتماعی را در خود جای داده و از اثرگذارترین فضاها در ذهنیت شهروندان می باشند. میدان ملاجامی شهر مهاباد بزرگ ترین میدان شهر بوده که در مرکز و نزدیکی بازار شهر قرار دارد، و روزانه پذیرای تعداد بسیاری از کاربران با ویژگی های شخصیتی، اجتماعی و فرهنگی متفاوت می باشد. هدف این پژوهش بررسی و تحلیل کمی و کیفی رفتار شهروندان در میدان ملاجامی و بازشناسایی ارتباط بین عوامل محیطی- فیزیکی و عوامل ایجاد کننده الگوهای رفتاری پیاده در میدان می باشد. رفتار کاربران از طریق مشاهدات میدانی، نقشه برداری رفتاری، و عکسبرداری تحلیل شده و با استفاده از نرم افزار spss و آزمون همبستگی پیرسون ارتباط بین عوامل محیطی و نوع رفتار کاربران بررسی شده است. با توجه به نتایج نوع رفتارهای متفاوت متاثر از شرایط محیطی و فیزیکی بوده و مطلوبیت رفتاری نیز تحت تاثیر فضای میدان می باشد.

الگوی رفتاری، فضای شهری، شهر مهاباد، میدان ملاجامی