رکسانا نقدعلیان - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته مهندسی معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد پردیس
صبا خشنودزرگر - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته مهندسی معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد رامسر
مهیار جاوید - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته مهندسی معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد رامسر
حدیثه کامران کسمایی - گروه معماری،واحد پردیس دانشگاه آزاد اسلامی،پردیس،ایران

استخراج آب های زیرزمینی به صورت قنات، توجه بسیاری از مورخان و پژوهشگران را به خود جلب نموده است. قنات ها در مناطق گرم و خشک به عنوان یکی از زیر ساخت های پایدار شهری، نقش مهمی را در مکان یابی فضاهای خاص شهری، آب انبار و … ایفا می کنند و علاوه بر این، در عصری که تغییرات اقلیمی، کشورها را با بحران آب مواجه نموده، یکی از منابع مهم آب شیرین محسوب می شوند. با آلوده شدن و از بین رفتن اکثر قنات ها، نه تنها عملکرد زنجیره ای فضاهای معماری و شهری بافت قدیم که عامل مهمی در مباحث پایداری شهری است، خدشه دار می شود، بلکه منجر به از بین رفتن و یا اتلاف یکی از منابع مهم تجدیدپذیر شده است. روش انجام تحقیق در پژوهش حاضر از نوع تحلیلی- توصیفی است. برای جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه-ای استفاده شده است که نقش قنات های شهر کرمان را در بر می گیرد و به مطالعه تاثیر آن ها در شکل گیری شهر کرمان پرداخته شده است، تا بتوان از آن به عنوان راهکاری موثر در جهت تحقق اهداف پایداری برای توسعه شهرهای امروز استفاده کرد. هدف از بیان چنین موضوعی ایجاد راهکارهایی برای بازسازی و راه اندازی مجدد این نظام سنتی، که به شکل قنات ها و آب انبار ها نمود پیدا کرده اند، می باشد تا گامی در راه ایجاد و توسعه شهرهای پایدار جدید برداشته شود. نتیجه این پژوهش نشانگر این مطلب بود که وجود عنصر آب و قنات-ها، در روند و توسعه شکل گیری شهرهای سنتی ایران، نقش بسزایی داشته است. در شهر کرمان با مطالعه چند نمونه از قنات های قدیمی، و بررسی روند شکل گیری شهر، می توان به این نتیجه دست یافت که قنات ها نقش مهمی در شکل گیری و گسترش این شهر داشته اند. با توجه به این تاثیر، می توان از این عناصر معماری سنتی و طبیعی، در شهرهای امروزی، از طریق راهکارهایی خاص، بهره برداری نمود و باعث توسعه پایدار در شهرها شد.

قنات، شکل گیری شهرها، پایداری،شهر پایدار