فرناز خلیل پور - گروه شهرسازی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
امیرحسین شبانی - گروه شهرسازی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

پیشرفت شهرها و صنعتی شدن آن ها باعث کمرنگ شدن ارزش های بشری شده است و انسان ها نیز تحت تاثیر این پیشرفت قرار گرفته اند و حاصل این اتفاق، از بین رفتن هویت و ویژگی های متمایز هر جامعه می باشد. برای تحقق شهر خلاق نیاز به الگو برداری از غرب و فرهنگ مدرن غربی نیست. بلکه به بسترهای فرهنگی قوی نیازمند است؛ تا خلاقیت در فضای شهری بروز نماید. از طرفی شهرهای ایرانی-اسلامی از جهان بینی و فرهنگ ایرانی و جغرافیای فرهنگی برخورداراند و شامل ظرفیت ها و توانایی های لازم در جهت خلاقیت شهری می باشند. هدف از پژوهش حاضر، تدوین شاخص های شهر خلاق در مولفه های مکانی– فضایی شهر ایرانی- اسلامی است. با بررسی این شاخص ها و مولفه ها، می توان به این مهم دست یافت که آن ها، بر هم منطبق می شوند و با هم تناسب دارند. این پژوهش، کیفی می باشد و به صورت توصیفی- تحلیلی به مطالعه ی نظریات، تحقیقات بنیادی، مشاهده و اسناد کتابخانه ای، می پردازد؛ تا با شناخت و بهبود استعدادهای نهفته در شهرهای ایرانی-اسلامی، به شاخص های مکانی-فضایی شهر خلاق، دست یابد. شاخص های شهر خلاق عبارتند از: فلوریدا، یونسکو، لندری، اتحادیه اروپا و .... که در بطن شهرهای ایرانی اسلامی وجود دارند. هم چنین عناصر شهر خلاق، از قبیل شرایط اجتماعی، اشتغال، محیط مسکونی و... در دل شهرهای ایرانی- اسلامی به- صورت مسجد، بازار، میدان، ارگ حکومتی و محله ی مسکونی قرار گرفته اند. این استعدادها، که مطابق با قرآن کریم و سخنان پیامبران و ایمه است، شامل عناصر کلیدی شهر خلاق می شود و به برنامه ریزی و راهبرد نیازمند است تا در نتیجه ی آن، به شهری خلاق با طبقه ی خلاق و فرهیخته که عناصر موجود در آن متناسب با فرهنگ و سبک زندگی ساکنانش باشد، به دست آید.

شهر خلاق، شاخص های مکانی- فضایی، شهر ایرانی- اسلامی، عناصر شهر خلاق