زهره بختیاری مقدم ضیابری - دانشجوی کارشناس ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد پردیس، ایران
حدیث کامران کسمایی - عضو هیات علمی تمام وقت، گروه معماری، واحد پردیس، دانشگاه آزاد اسلامی، پردیس، ایران

شناخت و دسته بندی صحیح گونه های مختلف معماری می تواند در درک بهتر فضا، حفاظت از آن و نیز در دستیابی به شیوه های جدید طراحی مفید واقع گردد. استان گیلان در شمال کشور و در کنار سواحل جنوبی دریای خزر قرار گرفته است. از خصوصیات بارز آن رطوبت و بارندگی زیاد است که عامل اصلی شکل گیری معماری و شهرسازی این ناحیه می باشد. مجتمع های زیستی سواحل خزر، از معماری ویژه ای برخوردار هستند که شاید بتوان نمونه های با ارزش آنها را در شهرستانهای شفت تا تالش که در ناحیه غربی استان گیلان قرار گرفته اند و بخصوص در روستاهای گشت،شکال گوراب، شالما ، گیلانده ودولبین مشاهده نمود. این نوشتار سعی بر آن دارد تا گونه های معماری روستاهای ذکر شده را مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. روش پژوهش به صورت توصیفی ، تحلیلی و مشاهدات میدانی صورت گرفته است. روش تحلیل بناها به این شرح می باشد که شش بنای با ارزش و تاریخی شش روستا که متاثر از اقلیم و شرایط معیشتی مردم شکل گرفته مورد ارزیابی قرار گرفته است. اطلاعات مقاله حاضر بر اساس مطالعات کتابخانه ای و مشاهدات میدانی گردآوری شده. به همین سبب ابتدا به توصیف وضع موجود روستا پرداخته شده و سپس به عناصر کالبدی روستا و فضاهای موجود در بناها پرداخته شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان دهنده آن است که روند گسترش بناهای جلگه غرب بر اساس الویت های اقلیمی به ترتیب از سمت شرق به غرب است و بطور کلی سه الگوی خانه های کرسی بلند،خانه های غلام گردشی و خانه های تلار دار یافت می شود.

استان گیلان،جلگه غرب، شهرستان تالش شفت، روستای شالما – روستای گیلانده، روستای گشت، روستای شکال گوراب، روستای دولبین، گونه شناسی، معماری بومی