فاطمه داودی مقدم - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه خاوران مشهد
هیرو فرکیش - عضو هیات علمی گروه معماری واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

قنات سرمایه عظیم و گرانبهایی است، نهفته در دل زمین که طی نسل ها به وجود آمده است. درواقع صنعت قنات، از دیرینهترین صنایع و یکی از شاهکارهای مهندسی نیاکان ما به عنوان قدیمی ترین سازه آبی، از مهمترین منابع تامینکننده آب محسوب میشود که تاثیرات فرهنگی و اجتماعی فراوانی در حوزه بهرهدهی خود داشته است . آنچه مسلم است در طول زمانی بیش از دوهزارساله، سرنوشت کشاورزی و آبیاری فلات ایران ازیکطرف و تشکیل جوامع و اجتماعات انسانی از طرف دیگر مدیون احداث قنات ها بوده است. سازه ای زیرزمینی که تکنیک های بسیار دقیق مهندسی و دقت بالا در حفر آن را میطلبد. استقرار قنات قصبه در شهرستان گناباد به عنوان نمونه بارز این شاهکار انسانی، به عنوان عمیق ترین و مهندسی سازترین سازه آبی جهان مبین این مدعا میباشد. به منظور بیان واقعی و مهم قنات، مشارکت آن در توسعه پایدار و توسعه پایدار گردشگری، به عنوان یک سازه زیرزمینی، این پدیده شناخته و بررسی شده، سپس ضمن بیان اهداف گردشگری و رابطه قنات و گردشگری پایدار و پایداری محیطی، به بیان اهمیت قنات در حال حاضر و آینده پرداختهشده و در آخر بنا بر بررسی های انجام شده نتیجه بدینصورت است؛ که با توجه به کمبود آب در این نواحی، قنات، اهمیت به سزایی داشته به نحویکه توسعه پایدار مرهون قنات هاست و در صورت تخصیص بودجه و تمهیدات - به شرطی که به ساختار حساس، آسیب پذیر و شکننده این سرمایه گرانقدر صدمه وارد نیاید- میتوان مجموعه های گردشگری را در جوار آن احداث کرد، گردشگری را در این مناطق رونق بخشید و با توجه و محافظت ، به شناسایی و حفظ منابع آبی برای آیندگان و حفظ این سرمایه گرانمایه یاری رساند همچنین با توجه به اینکه ساختمان های زیرزمینی، همساز با اقلیم و در جهت کاهش مصرف انرژی میباشند در جهان رو به افزایش هستند، میتوان در ساخت آن از تکنیکهای حفر قنات و تکنولوژیهای جدید حفر، بهره جست.

سازه قنات، قنات قصبه گناباد، معماری پایدار، توسعه پایدار