بررسی میزان دوز رسیده به پستان مقابل در رادیوتراپی سه بعدی پستان با فوتون شش مگاولت

مقدمه: رادیوتراپی سه بعدی پستان، از متداولترین تکنیک هایی است که در مراکز رادیوتراپی دنیا و از جمله ایران انجاممی شود. یکی از مهمترین نکات کلیدی در رادیوتراپی سه بعدی پستان، رساندن حداکثر دوز یکنواخت به پستان ومنطقه درناژ لنفاوی و به حداقل رساندن دوز دریافتی ارگانها و بافتهای سالم اطراف میباشد. پستان مقابل به دلیلنزدیکی زیاد به پستان مبتلا به کنسر مسلما در جریان رادیوتراپی پستان، مقداری اشعه دریافت میکند. هدف اینمطالعه، بررسی میزان دوز رسیده به پستان مقابل در رادیوتراپی کنسر پستان به روش طراحی درمان سه بعدی با فوتونشش مگاولت میباشد.مواد و روشها: دراین مطالعه سی بیمار زن با سرطان پستان شرکت داشتند.از تمام بیماران بعد از گرفتن رضایتنامه، سی تی اسکن تشخیصی شبیه سازی در وضعیت درمانی گرفته شد. همگی کاندید رادیوتراپی پستان و رژیون لنفاوی بودند. در مرحله بعد توسط سرویس فیزیک و فیزیستها طراحی درمان سه بعدی با نرم افزار Eclipse انجامشد. برای هر بیمار یک طراحی درمان شامل دو فیلد تانژانت مدیال و لترال و یک فیلد سوپراکلاو قدام تعیین شد. درطراحی درمان اکثر بیماران،برای به دست آوردن ایزو دوز یکنواخت در پستان ،از وج مدیال در فیلد تانژانت استفاده شد.بعد از تایید توسط پزشک (ردیشن انکولوژیست) درمان بیمار مطابق با طراحی انجام شده و تایید شده،اجرا شد. برایاندازه گیری دوز دریافتی پستان مقابل، برای هر بیمار سه TLD استفاده شد. یک TLD روی نیپل پستان، یک TLD سه سانتیمتر بالای نیپل، یک TLD سه سانتیمتر از نیپل به طرف داخل در تمام مدت درمان گذاشته شد. سپس دوز های به دست آمده توسط TLD ها بررسی شد. یافته ها: نتایج نشان دادند که دوز رسیده به ناحیهی داخل نیپل پستان مقابل نسبت به نواحی بالا و مرکز نیپل، دچارافزایش معنی دار (P<0.05) بود، ولی اختلاف دوز در ناحیهی بالا و مرکز نیپل پستان مقابل معنی دار نشد. علاوه بر این، دوز پستان مقابل در بیماران درمان شده با وج مدیال در فیلد تانژانت، نسبت به بیماران بدون وج در فیلد تانژانت،به طور معنی داری افزایش یافت (P<0.05). همچنین مشخص شد که زاویه مدیال فیلد تانژانت در طراحی درمان، روی دوز پستان مقابل تاثیر معنیداری نداشت.نتیجه گیری: به نظر میرسد، در رادیوتراپی سه بعدی پستان، دوز رسیده به ناحیهی داخلی پستان مقابل خصوصا درنیمه طولی آن و به محاذات مرکز فیلد تانژانت پستان در حال درمان،که به پستان مبتلا به کنسر نزدیکتر است بیشتراست. همچنین،استفاده از وج مدیال در فیلد تانژانت سبب افزایش دوز پستان مقابل میشود.احتمالا دریافت اشعه هایاسکاتر ناشی از وجود وج سبب این حالت میشوند. از آنجا که اشعه دریافتی پستان مقابل خود از فاکتورهای خطر ایجادسرطان است، در طراحی درمان باید حتی المقدور از استفاده از وج مدیال اجتناب کرد.

Keywords:

رادیوتراپی پستان , طراحی درمان , پستان مقابل , TLD