قدسیه سادات هاشمی دولابی - دانشجوی دکتری حکمت متعالیه، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

قاعده بسیط الحقیقه کل الاشیاء و لیست بشی منها یکی ازقواعد پیچیده ومهم فلسفی است که هرچند ملاصدرا ادعا می کند کسی قبل از من به این طریق خاص عرشی، دسترسی پیدا نکرده است واین مطلب شریفی است که بر روی زمین کسی را نمی یابم که به آن علم داشته باشد ولی می توان در تاریخ، فیلسوفانی را یافت که دست کم اشاراتی به این مطلب داشته اند، ولی البته باید پذیرفت که برهانی کردن قاعده و تحلیل منطقی و فلسفی آن، ویژه این حکیم بلند مرتبه است. این قاعده در منظومه فکری صدرا جایگاه ویژه ای دارد که با استفاده ازآن بسیاری از مسایل پیچیده فلسفی از قبیل: واجب الوجود بالذات واجب من جمیع الجهات، اثبات توحید واجب و دفع شبهه ابن کمونه ، معنای قرب و معیت، اول و آخر ، علم پیشین الهی و...تبیین و تفسیر می شود.این مقاله درپی آنست که با استفاده ازشیوه کتابخانه ای ضمن بررسی متون مربوطه، پس ازتبیین و برهانی نمودن قاعده فوق، از نگاه صدرالدین شیرازی، در راستای شناخت دقیق تر و منسجم تر و اصولی تر نسبت به نفس شناسی ملاصدرا به یکی ازکارکردها و تاثیرات آن درنفس، یعنی کل القوی بودن نفس انسان بپردازد، یعنی پس از اثبات اینکه هر بسیط الحقیقه ای کل اشیاء است واینکه نفس ناطقه بسیط است، نتیجه ای منطقی می گیریم که نفس ناطقه همه قوای خویش است.

بسیط الحقیقه، بساطت نفس، کل القوی بودن نفس، صدرالمتالهین