نجمه کیخا - استادیار دانشگاه شهید بهشتی

پژوهش حاضر در صدد است دیدگاه اسلام را در باب قدرت دو بعدی مورد بررسی قرار دهد. تاکید اصلی بر دیدگاه علامه طباطبایی در تفسیر المیزان است. قدرت دو بعدی که از سوی اندیشمندانی مانند بچراچ و باراتز مطرح شده است، نقش قدرت سیاسی را در کنترل و جهت دهی افراد جامعه بسیار وسیع قلمداد کرده است بگونه ای که افراد بدون اینکه بدانند ناخواسته از طریق فرایند های جامعه پذیری و نهادسازی جامعه در مسیر مورد نظر قدرت سیاسی قرار گرفته و قدرت انتقاد و نظارت از آنها سلب می گردد. در اسلام کارویژه هایی مانند اخلاق کارگزاران نظام، توجه به اهداف نظام بویژه در بحث ازادی مثبت، احساس مسیولیت پذیری و نظارت مردم بر قدرت از سازوکارهایی است که مانع از ایجاد چرخع قدرت دو بعدی در جامعه می گردد.

قدرت دو بعدی، نیت، علامه طباطبایی، ازادی مثبت، نظارت