رمضان صحرایی - دانشجوی کارشناس ارشد حوزه علمیه قم

شرط ابتدایی ،یعنی شرطی که در ضمن عقد نیست اگر در قبالش التزامی وجود داشته باشد وفای به آن واجب است و اگر وعده صرف و بحث باشد وفای به آن واجب نیست زیرا سر وفای به شرط ،از دیدگاه عقلا و شرع التزام است. در عرف عقلا و مسلمانان مشاهده می شود به این که اشخاص تعهداتی به یکدیگر می دهند و خود را بدان پای بند می دانند و برای اجرای آن ضمانت اجرا در نظر می گیرند بدون این که تحت نام یکی از عقود معین و یا به صورت شرط ضمن عقد آورده شود اختلافی که وجود دارد این است که آیا شرط، الزام و التزام تابع است یا مطلق الزام و التزام ، یعنی هرچند در ضمن عقد المومنون عند آورده نشود ، زیرا می بینیم که بعضی از حقوقدانان اسلامی برای اثبات اصل لزوم عقدها به حدیث شریف استدلال می کنند بدیهی است استدلال به این حدیث برای اثبات لزوم عقد ها ،وقتی درست است که شرط ،شامل شروطهم تعهدات مستقل و ابتدایی هم بشود و گرنه اگر مراد از شرط تعهد تابع وضمن العقد باشد استدلال به آن برای اثبات لزوم عقدها درست نیست بلکه باید دنبال دلیل دیگری بود. بنابراین ضرورت دارد که مورد بحث و رسیدگی قرار گیرد .آیا از نظر فقهی راهی برای اعتبارآن وجود دارد یا خیر ،آیا باید صحت چنین تعهداتی را در قالب عقد صلح ببریم اگر چه طرف های تعهد از این عنوان استفاده نکرده اند یا راه دیگر جود داد و آن این است که گفته شود این یک شرط ابتدایی باشد و شروط ابتدایی الزا آور م باشند از باب روایت که در آن ها شرط ،بر شرط ابتدایی استعمال شده است یا روایاتی که دلالت بر صحت تعدات اشخاص به یکدیگر دارد و آن تعهدات از باب رضایت باطنی و طیب نفس حکم به صحت آن شده است

شرط ، شرط ابتدایی، فقه ، حقوق