مریم نظری - دانشجوی کارشناسی ارشد بیابانزدایی، دانشکده کویرشناسی، دانشگاه سمنان
شیما نیکو - استادیار، دانشکده کویرشناسی، دانشگاه سمنان

فعالیت زیاد باد و به دنبال آن فرسایش بادی تحت تاثیر عواملی چون وضعیت خاص توپوگرافی، اقلیم و پوشش محافظ اندک سطح خاک، در منطقه علا، شهر سمنان و روستاهای اطراف آن را در معرض پیامدهای نامطلوب بیابان زایی منتج از فرسایش بادی قرار داده است. با توجه به اینکه کنترل این پدیده بدون شناخت کامل، ارزیابی شدت و مشخص کردن عوامل آن امکان پذیر نیست، در پژوهش حاضر، وضعیت و شدت بیابان زایی با تاکید بر فرسایش بادی در منطقه علا در جنوب سمنان با استفاده از روش فایو- پونپ و بر اساس جنبه های وضعیت موجود با عواملی چون درصد خاک از دست رفته، عمق خاک و درصد مساحت پوشیده شده از سطح خاک توسط سنگ و سنگریزه؛ جنبه سرعت با عواملی چون حجم خاک تلف شده و درصد کاهش بیومس؛ و جنبه استعداد بالقوه با عواملی چون میانگین سرعت باد در ارتفاع دو متری و حساسیت گروه های بافت خاکی به فرسایش بادی، بر اساس جداول این روش ارزیابی شد. بر اساس نتایج، 54/19% منطقه مورد مطالعه، در کلاس متوسط و حدود 46/80% از آن، در کلاس شدید قرار دارد. در بین واحدهای کاری منطقه، بیشترین شدت فرسایش بادی مربوط به واحدکاری کلوتک با امتیاز 6/32 و بیابان زایی شدید، و کمترین شدت مربوط به مناطق مسکونی- صنعتی با امتیاز 7/20 و بیابان زایی متوسط است.

بیابان زایی؛ روش فایو یونپ؛ علا؛ فرسایش بادی