محمدعلی گندمی حق - گروه مدیریت، واحد ممقان، دانشگاه آزاد اسلامی، ممقان، ایران
حسن قلاوندی - دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه ارومیه،
اسماعیل عمران زاده - گروه مدیریت دولتی، واحد ممقان، دانشگاه آزاد اسلامی، ممقان، ایران

این تحقیق با هدف تعیین روابط علی بین عوامل موثر بر توسعه خوشه های صنعتی با استفاده از DEMATEL فازی و ANP فازی در خوشه های صنعتی شهر تبریز انجام شده است. به منظور دستیابی به هدف تحقیق یک سوال اصلی و سه سوال فرعی مطرح شده است. روش تحقیق توصیفی بوده و شامل کلیه مدیران واحدهای صنفی فعال در خوشه های صنعتی در شهر تبریز می-باشد. تعداد این مدیران بر اساس آمار موجود در سایت شرکت شهرک های صنعتی استان آذربایجان شرقی 2759 واحد می باشد، بنابراین تعدادکل جامعه آماری تحقیق برابر 2759 مدیر می باشد. که حجم نمونه با استفاده از فرمول محاسبه نمونه در جامعه-های نامحدود 384 مدیر محاسبه شد. به منظور جمع آوری داده ها در این تحقیق از پرسشنامه استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که از بین مولفه های موثر بر توسعه خوشه های صنعتی، جنبه های مجازی/فناوری اطلاعات و ارتباطات تاثیرگذارترین مولفه و دسترسی به خدمات پشتیبانی کسب و کار تاثیرپذیرترین عامل موثر بر توسعه خوشه های صنعتی در شهر تبریز میباشد همچنین نتایج رتبهبندی خوشه-های صنعتی شهر تبریز نیز نشان داد از بین ده خوشه مورد بررسی خوشه لوازم خانگی در رتبه اول قرار گرفته است

خوشه های صنعتی، توسعه، تکنیک دیمتل، تکنیک ANP