علی نعمتی - عضو هیات مدیره پست بانک ایران
سیروس معیری پور - معاون اداره کل آموزش و تحقیق و توسعه پست بانک ایران
محمد حبیبی - کارشناس گروه تحقیقات پست بانک ایران

با نگاهی به تعداد کم شعب روستایی بانکهای کشور تا قبل از شروع برنامه چهارم توسعه کشور، عدم دسترسی عمومی روستائیان به خدمات رایج بانکی قابل توجه می‌باشد. بر اساس نظریات متدوال توسعه اقتصادی در کشورهای جهان سوم، دسترسی روستائیان به خدمات ضروری به ویژه خدمات مالی و بانکی یکی از پیش‌فرض‌های توسعه روستایی می‌باشد. در نقاط شهری و پرجمعیت کشور دسترسی به خدمات بانکی به سادگی امکان‌پذیر بوده ولی مردم نقاط روستایی فاقد بانک برای استفاده از خدمات رایج بانکی باید هزینه بسیار زیادتری را متحمل شوند. این تفاوت دسترسی علاوه بر دور نگه داشتن جوامع روستایی از پیشرفت و توسعه و نیز کاهش تولید و اشتغال روستایی در بلندمدت باعث بی‌عدالتی مشهودی در توزیع امکانات جامع نیز می‌شود. برای ایجاد زمینه ارائه خدمات دولتی و سایر خدمات ضروری مورد نیاز جوامع روستایی از جمله خدمات مالی و بانکی و نیز تعهد دولت ایران به سران جامعه جهانی اطلاعاتی برای ایجاد امکانات ارتباطی در روستاهای کشور و دسترسی جوامع روستایی به اینترنت، برابر قانون برنامه چهارم توسعه، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مکلف به راه‌اندازی ده هزار دفتر ارتباطات و فناوری اطلاعات (ICT) روستایی تحت عنوان پیشخوان دولت تا پایان سال 1388 شد. پست بانک ایران که در طرح اولیه مکلف به ارائه خدمات بانکی در کلیه این دفاتر شده، با تعریف و تبیین ساختاری جدید و متفاوت با آنچه تا قبل از این در زمینه ارائه خدمات بانکی در روستا وجود داشته اقدام به ارائه خدمات بانکی به صورت فراگیر در روستاهای کشور نموده است. ما در این مقاله قصد داریم ضمن اشاره به اهداف راه‌اندازی دفاتر ارتباطات و فناوری اطلاعات روستائی و ظرفیتهای ایجاد شده در آنها که باعث کاهش هزینه سرانه انواع خدمات قابل ارائه از جمله خدمات بانکی شده، در یک نگاه اجمالی نحوه حضور پست بانک ایران در این دفاتر و صرفه جویی مناسب در خصوص هزینه‌های بالای راه‌اندازی شعبه، تاثیر ارائه خدمات بانکی در روستاهای کشور توسط این بانک را بیان کنیم.