محمود شورچه - دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری پژوهشگر

در چند دهه گذشته، توسعه حمل و نقل عمومی- محور((TOD به عنوان یک مفهوم برنامه ریزی معروف و بانفوذ در مدیریت رشد شهرها ظهور پیدا کرده است. هدف توسعه حمل و نقل عمومی-محور، ایجاد هماهنگی و یکپارچگی در کاربریهای زمین و شیوه های مختلف حمل و نقل و جابجایی است. این مقاله به دنبال تحلیل توسعه حمل و نقل عمومی محور بر اساس منطق ضریب جینی در نمونه شهر تهران است. تمرکز اصلی در اینجا بر روی توزیع فضایی-جغرافیایی متعادل و یکپارچه بین توسعه کاربری زمین و شبکه های حمل و نقل عمومی در سطح منطقه شهری است. نتایج بدست آمده در این مقاله نشان میدهد که توسعه شهری در سطح مناطق شهر تهران تا حدی بر اساس منطق توسعه حمل و نقل عمومی محور صورت گرفته است، یعنی بین میزان تراکم جمعیت و میزان تراکم ایستگاه مترو/ اتوبوس((BRT بر حسب مقدار میانگین شاخص،تقریبا یک تعادل و توازن نسبی وجود دارد. با این حال، مقدار شاخص TOD بر اساس توزیع فضایی-جغرافیایی در بین مناطق شهری چنین تعادلی را نشان نمیدهد. برخی مناطق نظیر منطقه 4، 12، 14، 21 و 22 از بالاترین میزان شاخص TOD برخوردارند، اما مناطقی نظیر منطقه 1، 6، 10 و 17 دارای پایین ترین شاخص TOD هستند.

کاربری زمین، حمل و نقل عمومی، شهر تهران