جواد فرهودی - استاد گروه آبیاری و آبادانی ، دانشکده آب و خاک ، دانشگاه تهران
احسان گودرزی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه آبیاری و آبادانی دانشکده مهندسی آب و خاک، د
ناصر شکری - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه آبیاری و آبادانی دانشگاه تهران

اندازه گیری دبی آب در شبکه های آبیاری یکی از الزام های مهندسان و بهره برداران سامانه های آبیاری می باشد. سرریزها سازه های هیدرولیکی ساده ای هستند که به منظور کنترل، تنظیم و اندازه گیری جریان آب در کانالهای آبیاری مورد استفاده قرارمی گیرند. سرریزهای لبه پهن استاندارد با دارا بودن مزیت حساسیت کم نسبت به استغراق، مشخصات هندسی ساده و هزینه کم در اجرا و ساخت از متداولترین این سازه ها در شبکه های آبیاری می باشند. در این تحقیق بررسی تاثیر شیبدار کردن وجه بالادست سرریزهای لبه پهن مستطیلی بر ضریب جریان و مشخصات جریان در این سازه ها مورد مطالعه قرار گرفته است که در آن تغییرات ضریب تخلیه جریان و پروفیل سطح آب در طول تاج سرریز با شیب وجه بالادست سرریز بررسی گردیده است. نتایج مطالعات نشان می دهد که با تغییر وجه بالادست سرریز، ضریب دبی جریان و در نتیجه ظرفیت تخلیه سرریز، متناسب با کاهش شیب بالادست سرریز لبه پهن استاندارد افزایش می یآبد که این افزایش در سرریز با شیب 15درجه وجه بالادست تا 20% نیز می رسد. همچنین آزمایشات نشان می دهد که در تمامی سرریزها با شرایط جریان آزاد، عمق بحرانی بر روی سرریز تشکیل شده و در محدوده مقطع بحرانی تا انتهای تاج سرریز، جریان فوق بحرانی تاج ایجاد می گردد.

ضریب دبی، سرریز لبه پهن مستطیلی ، سرریز با شیب بالادست، پروفیل سطح آب، مقطع جریان بحرانی