فائزه جنیدی - استادیار زبان و ادبیات فارسی، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلامشهر، ایران
معصومه محمدنژاد - باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلامشهر، ایران

ابوعبدالله شمس الدین، محمد بن عزالدین بن عادل یوسف البزازینی تبریزی ملقب به محمد شیرین ومشهور به شمس مغربی یا شیرین مغربی از عارفان شاعر نیمه دوم قرن هشتم هجری و از هم صحبتانشیخ کمال خجندی، عبدالقادر نخجوانی، بهاءالدین همدانی و ... است که در تبریز مجلس ارشاد داشتو از او به قدوهی العارفین و زبدهی الواصلین یاد شده است. او که از دست چند تن از مشایخ فرقه هایمختلف صوفیه خرقه پوشیده؛ علاوه بر آنکه از تعلیم مشایخ بزرگ زمان مانند شیخ سیسی بهره مندگشته، خود نیز مریدان مشهوری مانند شیخ عبدالله شطاری موسس طریقه ی شطاریان در هند را داشتهاست. این مقاله ضمن بررسی زندگی و سلوک محمد مغربی، علت تخلص او به مغربی و معرفی پیران،هم صحبتان و مریدان او، سعی داشته نگاهی به آثار و اشعار او داشته باشد تا آرای عرفانی او را بهتربشناسد. آثار منظوم و منثور او عبارتند از: دیوان اشعار فارسی ، مرآت العارفین به زبان عربی در تفسیر عرفانی سوره ی فاتحه دررالفرید به فارسی در توحید و صفات و افعال باری تعالی و منظومه ی جام جهان نما در کلیات علم توحید و مراتب وجود که نزد صوفیه چنان اهمیتی داشته که بارها شرح شده است. آنچه به دست آمده حاکی از این است که او از معدود شاعران عارفی است که از چندین آبشخور عرفانی بهره مند شده است و علاوه بر آنکه به تصوف خراسان نظر داشته ملهم از آرای ابن عربی ومکتب وحدت وجود نیز بوده و همین موضوع، سبب اشراف بیشتر او به اصطلاحات و رموز عرفانیاست. شمس مغربی بر این عقیده است که سالک باید حق را در خود بیابد.

شیرین مغربی، رموز عرفانی، خرقه پوشی، فرقه های تصوف