رمضانعلی صادق زاده - فوق دکترای مخابرات عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی خواجه نصیر طوسی
فرهاد رسولی - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت فناوری اطلاعات
فاطمه فیروزی - کارشناس ارشد مدیریت فناوری اطلاعات

شهر الکترونیکی یکی از نمودهای پیشرفته توسعه فناوری ارتباطات و اطلاعات در عرصه اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است. نتایج مطالعات اقدامات کشورهای توسعه یافته در این حوزه بر این نکته تمرکز دارد که رفتارهای مدیریتی و شهروندی وتعامل بین عناصر جامعه در این پدیده از حالت سنتی آن تبعیت نمی کند. همچنین سیاست گذاران و مدیران کلانشهرها، شهر الکترونیکی را نه به عنوان هدف که ابزاری برای بهره مندی از روشهای نوین تعاملی بین عناصر تاثیر گذار و تاثیر پذیر اجتماع در ایجاد حکمرانی هدفمند، سریع و انعطاف پذیر متناسب با نیازهای پویای شهروندان می دانند. توسعه فناوری ارتباطات و اطلاعات در قالب شهر الکترونیکی، توسعه آنرا به صورت یکپارچه و جامع و نه به شکلهای مجزای چهارگانه دولت الکترونیکی، بهداشت الکترونیکی، تجارت الکترونیکی، و آموزش الکترونیکی مد نظر قرار می دهد. لذا روش و چارچوب توسعه آن متفاوت بوده و الزامات و نیازمندیهای خاص خود را دارد که در هیچیک از نمودهای چهارگانه فناوری ارتباطات و اطلاعات وجود ندارد. به طوریکه دستیابی به اهداف توسهعه بدون تعریف و تبیین چارچوب و روش توسعه شهر الکترونیکی به عنوان یکی از مهمترین پیش نیازهای آن میسر نخواهد بود. در این مقاله مدلهای توسعه شهر الکترونیکی در پایتختها و کلانشهرهای پیشرو در این حوزه مطالعه معیارهای کلیدی ارزیابی توسعه شهر الکترونیکی شناسایی شده است سپس متناسب با این معیارها، چارچوب توسعه شهر الکترونیکی درچهارگروه زیرساختها، حوزه های توسعه، خدمات پایه و فناوریهای کلیدی در پوشش خدمات پایه شهر الکترونیکی تبیین شد. در تبیین این چارچوب شمول الکترونیکی به عنوان یکی از عوامل تاثیر گذار بر کاهش شکاف دیجیتالی مورد توجه قرار گرفته است. در پایان، برنامه های کشورهای پیشرو متناسب با چارچوب پیشنهادی توسعه شهر الکترونیکی شناسایی و توصیه های برنامه ریزی و حرکت به سوی شهر الکترونیکی متناسب با برنامه پنجم توسعه و برنامه های توسعه فناوری اطلاعات ارائه شده است.

چارچوب توسعه جوامع هوشمند، معیارهای سنجش جوامع هوشمند، مسیر توسعه جوامع هوشمند، شمول الکترونیکی ، خدمات پایه شهر الکترونیکی ، زیرساختهای الکترونیکی ، دموکراسی الکترونیکی