نسرین حسن زاده - کارشناس ارشد دانشگاه پیام نور قم
رحمان عشریه - استاد یار دانشگاه علوم ومعارف قرآن کریم قم

نفس به معنی روح و تن می باشد که براساس آیات و روایات دارای مراتب است، نفس به معنی خود فارسی و ذات در عربیاست. مراتب نفس به دو قسم تقسیم می شود دانی و عالی. از مراتب دانی نفس، نفس اماره است که زمینه مساعد برایوسوسه گری شیطان است که شیطان به عنوان عامل بیرونی و نفس اماره به عنوان عامل درونی سبب گمراهی انسان می شود.مراتب عالی نفس: لوامه ، راضیه ، مرضیه می باشد. نفس لوامه در افراد مومن قویتر است که اگر وسوسه های شیطان متوجهآنها شد به سوی خدا روی می آورند. از ویژگیهای نفس مطمینه یاد خدا و آرامش و عوامل ایجاد آن توکل، دعا، ایمان و... میباشد و وقتی که نفس لوامه به کمال برسد تبدیل به نفس مطمینه میشود و راه رسیدن به نفس مطمینه محاسبه، معاتبه، مشارطهو معاقبه می باشد که در طی تکرار این مراحل و تلاش و ممارست به درجه والای نفس مطمینه می رسد که از هر پاداشیلذت بخش تر است. در این مقاله به بیان نفس و حالات آن و مراتب آن و به بیان مصداق کامل نفس مطمینه و طرق دستیابیبه نفس مطمینه به شیوه کتابخانه دل پرداخته ایم.

قرآن کریم، نفس مطمینه، سوره مبارکه فجر