شایا محمدی رفیع

شمنیسم مذهب ابتدایی اقوامی است که به جای یافتن ارتباط منطقی و روابط علت و معلولی برای هرگونه عدم تعادل، آشفتگی و بحران یا بیماری، قدرت ها و عوامل مرموز را در این رخدادها دخیل می دانستند. از آنجایی که بشر برای پرداختن به اندیشه های مافوق الطبیعه، حقانیت بخشیدن به آداب و عبادات قبیله و پاسخ به سوالاتی که جوابی برایش نمی یافت، دست به دامان افسانه ها و اسطوره ها شد؛ در آمیختگی این مذاهب اولیه با اسطوره های اقوام مختلف در آثار ادبی ایشان تاثیرگذاشت. شاهنامه به عنوان اثری حماسی، برگرفته از اسطوره های نیاکان کهن ایرانی، بی شک از این تاثیر دور نمانده است. این مقاله بر آن است تا با رویکردی توصیفی- تحلیلی و با دیدی هرمنوتیکی به بررسی برخی از نشانه ها و نمادهای شمنیستی در شاهنامه بپردازد و میزان تاثیرپذیری داستان های اسطوره ای شاهنامه را از این نمادها ونشانه ها با استناد به ابیات نشان دهد. شاهان وقهرمانانی چون جمشید، کیخسرو، زال، رستم، سیاوش تمام یا بخشی از ویژگی های یک جادو-درمانگر را دارا هستند و مانند شمن ها از ابزارهای نمادین و توانایی های ویژه ای بهره می برند.

شمنیسم، شمن، شاهنامه جادو درمانگر، اسطوره