رابطه اخلاق و حقوق در پرتو مسیولیت

بحث حقوق از مباحث داغی است که همواره در زندگی بشری دخیل بوده است و در هر برهه ای از زمان، آدمیان از سلسهحقوقی سخن رانده اند و از پاره ی حقوق بهره مند بوده اند؛ حال خاستگاه این حقوق، یا موضوعه بوده است یا الهی. امروز نیزکماکان بحث حقوق باقی و جاری است و هر جامعه و مکتبی از سلسه حقوق خاصی برخوردار اند و از آن تبعیت می کنند. درجنب این بحث آن چیز که همواره مورد توجه دانشمندان و دکترین حقوق بوده است رابطه ی حقوق و مقایسه ی آن با اخلاقمی باشد. که هریک دیدگاه های گوناگونی دارند و به ابراز نظرهای متفاوت پرداخته اند. اما آنچه که مسلم است این است کهقواعد حقوقی جنبهی ضمانت اجرا دارند و بیشتر ناظر بر اعمال جمعی هستند و زمینهی ظاهری دارند، عکس قواعد اخلاقی کهناظر بر اعمال فردی هستند، در عین حال که رابطهی باطنی افراد را پوشش می دهند. دیگر اینکه میان حقوق و اخلاق رابطه یتنگاتنگی وجود دارد که گاهی قواعد حقوقی از دل قواعد اخلاقی بیرون می آید. خاستگاه اخلاق را پاره ای مذهب دانسته اند وپارهی دیگر وجدان و پارهی عقل. اما خاستگاه حقوق نظر به مکاتب مختلف فرق می کند، به عنوان نمونه؛ در مکتب اسلامخاستگاه حقوق وحی الهی است در حالی که در سایر مکاتب خاستگاه آن، بشری و مقطعی می باشد. همین تفاوت های موجوددر مبانی اخلاق و حقوق موجب ایجاد تفاوت های فراوان در مسیولیت اخلاقی و حقوقی شده است که اگرچه ممکن است گاهیبا یکدیگر نقاط مشترکی داشته باشند اما در هر حال از نظر ضمانت اجرا و نحوه احراز مسیولیت تفاوت هایی دارند.

Keywords:

اخلاق , حقوق , قواعد حقوقی , اصول اخلاقی , مسیولیت