مرضیه تالی طبسی - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآنی دانشکده تربیت مدرس قرآن مشهد
محمدجواد توکلی خانیکی - استادیار و عضو هییت علمی دانشکده تربیت مدرس قرآن مشهد

مباحث هرمنوتیک از دیرباز در میان اندیشمندان غربی اعم از فلاسفه، ادبا و الهیون مطرح بوده، ولی سابقه ورود آن به جهاناسلام به کمتر از نیم قرن می رسد. همچنین اندیشمندان اسلامی نیز به تفسیر قرآن اهتمام ویژه ای می ورزیدند و در این راستابه بحث روش های تفسیری توجه داشته اند ؛ در این میان این پرسش مطرح است که چه نسبت ورابطه ای میان مباحثهرمنوتیک در حوزه ی اندیشه غربی و تفسیر قرآن در حوزه ی مطالعات اسلامی برقرار است. نوشتار پیش رو با روشتوصیفی و با ابزار گردآوری اطلاعات کتابخانه ای تهیه شده که سعی گردیده نظریات گادامر در هرمنوتیک فلسفی را به جهتطرح مبانی کاملا متفاوت برگزیده و نتایج آن را با توجه به ویژگی های قرآن کریم مورد نقد و بررسی قرار دهد که این آموزهها در هرمنوتیک فلسفی شامل نظریه ی پیشداوری شرط تحقق فهم و غیراختیاری بودن دخالت آن در فهم، تولید معنا درامتزاج افق ها و تاریخ مندی فهم است که به فهم متن به جای فهم مولف و نیت او، نفی فهم نهایی، تکثر و عدم تناهیمعنای متن، نسبیت گرایی در فهم منتج می شود که با توجه به ویژگی قرآن کریم که کتابی از سوی خداوند حکیم با هدفسعادت بشر نازل شده که اصول دین، مسلمات قطعی آن و واجبات و محرمات آن بر هر مراجعه کننده ای مسلم است؛کاربرد این نظریه در فهم قرآن مردود شمرده می شود.

قرآن، تفسیر، هرمنوتیک فلسفی، گادامر ، فهم