سیده مونا شاکری - کارشناس ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران ایران
نیما نوعی - کارشناس شرکت مهندسی مشاور آبکاوش سرزمین تهران ایران

فنون برنامه ریزی غیر خطی کاربرد گسترده ای در تعیین مسیر بهینه دارد. موثرترین این روشها برپایه اطلاعات گرادیان و دست کم به مشتق مرتبه اول تابع هدف مربوط می باشد. در مواردی که فضای طرح ناپیوسته باشد بطوریکه مشتقهای تابع هدف و یا محدودیتها دارای ناپیوستگی باشد، بکاربردن این شیوه ها نامناسب و غیر منطقی می باشد. یکی از روش های توسعه یافته الگوریتم ژنتیک می باشد. در روش ژنتیک عمل جستجوی پاسخ بهینه با مجموعه ای از نقاط طراحی، انجام می شود و بدین ترتیب احتمال متوقف شدن در یک بهینه محلی، کاهش می یابد. این روش با وجود سادگی در محاسبات در جستجو بسیار قدرتمند است و علاوه بر این با فرضیات محدود کننده از قبیل پیوستگی و یا مشتق پذیری محدود نشده است که در این مقاله حل مساله براین روش استوار است. مدل نرم افزاری ارائه شده به تعیین کوتاهترین مسیر در بین نقاط مشخص شده بعنوان مثال، نقاط تفریحی، تجاری و توریستی می پردازد. معیار تعیین مسیر بهینه از پارامترهایی چون مسافت، ترافیک، جهت حرکت و عواملی از این قبیل که مورد نظر کاربر می باشد تشکیل شده است. از مزایای این نرم افزار می توان به امکان تبادل اطلاعاتی مناسب مدل مورد بحث، با سایر نرم افزارها، از جمله GIS,Excel اشاره نمود. بطوری که این نرم افزار داده های مکانی پردازش شده از طریق بانک اطلاعاتی GIS را فراخوانی نموده و به تعیین بهینه مسیر می پردازد و در نهایت داده های خروجی را در فایل Excel و نیز محیط گرافیکی بر روی نقشه نمایش می دهد.

مدل، برنامه ریزی غیر خطی، الگوریتم ژنتیک، مسیر بهینه، پردازش، گردشگر، GIS