راحله عدلو

در دهه های اخیر، عمدتا به علت عدم برخورداری از بارندگی کافی با توزیع زمانی و مکانی مناسب، افزایش مصرف آب و برداشت بیش از حد مجاز از منابع آب خصوصا منابع آب زیرزمینی، عدم شناخت عوامل هیدروژیوشیمی موثر بر کیفیت آبخوان ها، عدم مدیریت و استفاده بهینه از آب در دسترس، بر جدی شدن مسیله کمبود آب در کشور تاثیر به سزایی داشته است. هدف از انجام این تحقیق تعیین عوامل موثر بر کیفیت شیمیایی آبخوان می باشد. بر این اساس ابتدا مشخصات جغرافیایی چاه های بهره برداری دشت زرقان در آخرین دوره ی آماری (سال 88-89) از طریق شرکت آب منطقه ای فارس جمع آوری و پس از بازدید میدانی نواقص برطرف و در صورت لزوم اندازه گیری انجام گردید. در این تحقیق اطلاعات 34 حلقه چاه بهره برداری در فصول پاییز (آذر88) و بهار (خرداد89) مورد بررسی قرار گرفته است. سپس با استفاده از منابع، نقشه های زمین شناسی و لیتولوژی، تصاویر ماهواره ای، اطلاعات کیفی آب (آنیون ها و کاتیون ها)، نرم افزارهای SPSS، Excell، Chemistry، RockWorks، Arc GIS و با روش های دیاگرام پایپر، همبستگی عناصر، نمودارهای ترکیبی و دیاگرام گیبس تجزیه و تحلیل داده ها انجام گردید. نتایج بدست آمده نشان می دهد وجود سازند ساچون، انحلال کانی های تبخیری، کانی های سولفاتی، هوازدگی شیمیایی سیلیکات ها، پساب های کشاورزی و صنعتی و مسکونی، برداشت بیش از حد مجاز از چاه ها به ویژه در مرکز دشت باعث افزایش غلظت یون ها و کاهش کیفیت آب زیرزمینی شده است. بر اساس نتایج برگرفته از نمودار پایپر، تیپ و رخساره غالب آبهای زیرزمینی در فصول نمونه برداری بیکربنات سدیک می باشد. با توجه به نمودار گیبس عامل لیتولوژی اصلی ترین فرآیند محیطی تاثیرگذار بر کیفیت آب های زیرزمینی منطقه مورد مطالعه می باشد.

چاه، هیدروژیوشیمی، نمودارهای ترکیبی، دیاگرام گیبس، دشت زرقان