رضا سلیمانی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی ایلام، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایلام، تهران
فرهاد مشیری - موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، تهران

دانه گلرنگ دارای روغن غیر اشباع و کاهنده کلسترول بوده و اسیدهای چرب موجود در آن در پایایی سامانه عصبی مرکزی موثر هستند. در بحث تغذیه گیاهی، تغییر در عناصر قابل استفاده باعث تغییر در مقدار روغن حاصل می شود. از آنجا که نیتروژن عنصری کلیدی در فرایندهای متابولیسمی گیاه است بنابراین ، تاثیر مقادیر و زمان های مصرف نیتروژن بر درصد و عملکرد روغن گلرنگ در ایلام مورد آزمایش قرار گرفت. به همین منظور، عامل مقدار نیتروژن در پنج سطح به ترتیب با مقادیر 50، 75، 100، 125 و 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از منبع اوره و عامل تقسیط در سه سطح بصورت تقسیط اول: با نسبت نصف-نصف در مراحل قبل از کشت و خروج از روزت، تقسیط دوم: با نسبت نصف-نصف در مراحل قبل از کشت و قبل از گلدهی و تقسیط سه مرحله ای: با نسبت یک سوم-یک سوم-یک سوم در مراحل قبل از کشت، خروج از روزت و قبل از گلدهی، به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و در سه سال زراعی اجرا گردید. در مورد عملکرد روغن، مصرف 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن با عملکردی برابر با 752 کیلوگرم در هکتار در گروه برتر آماری قرار گرفت. در مورد تقسیط نیز مشخص شد که تیمار تقسیط سه مرحله ای با عملکردی برابر با 732 کیلوگرم روغن در هکتار در گروه برتر قرار گرفت. با استفاده از آزمون چند دامنه ای دانکن نشان داده شد که تیمارهای مصرف 75 و100 کیلوگرم در هکتار با 29 درصد روغن در گروه آماری مستقل و بالاتر از تیمارهای دیگر قرار گرفتند. در نهایت، مصرف 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن در مراحل قبل از کشت، خروج از روزت و قبل از گلدهی با عنایت به درصد و عملکردهای بدست آمده توصیه می شود.

گلرنگ، نیتروژن، تقسیط، روغن