زاهد شاکری - استادیار گروه جنگل شناسی و اکولوژی جنگل، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه کردستان و مرکز پژوهش و توسعه جنگلداری زاگرس شمالی
محسن مصطفی - دانش آموخته دکتری جنگلداری، دانشکده جنگلداری، دانشگاه گرگان

امروزه بحث تنوع گونه ای و لزوم حفظ و حمایت از آن یکی از مباحث مهم در دنیای علم و همچنین مدیریت بوم سازگان های طبیعی می باشد. با توجه به اینکه در بسیاری از بوم سازگان های جنگلی کشور ما، به دلیل دخالت ها و بهره برداری های سنتی و صنعتی، ترکیب گونه ای تاحد زیادی دستخوش تغییر شده است؛ لذا در این پژوهش سعی شد تا تنوع گونه های چوبی در تعداد 15 توده کمتردست خورده با توده های جنگلی بهره برداری شده متناظر مقایسه گردد. در این راستا تعداد و فراوانی گونه های چوبی در سطح توده محاسبه شده و با استفاده از دو شاخص شانون-وینر و سیمپسون غنا و یکنواختی برآورد شد. نتایج حاصله نشان داد که توده های کمتردست خورده با دارا بودن میانگین شاخص شانون-وینر 1/75 به طور معنی داری (T= 2/416, P= 0/020) از غنای بیشتری نسبت به توده های گلازنی شده متناظر (با میانگین 0/52) برخوردارند. به لحاظ یکنواختی هرچند مقدار شاخص سیمپسون در توده های کمتردست خورده (0/670) بیشتر از توده های بهره برداری شده است (0/405) اما به لحاظ آماری اختلاف معنی داری بین آنها وجود ندارد (T= 1/602, P= 0/087). نتایج این پژوهش بیانگر غنای گونه ای بالای توده های کمتر دست خورده واقع در آرامگاه های مناطق جنگلی بوده و می توان این توده ها را به عنوان مناطق با تنوع زیستی بالا در نظر گرفته و در برنامه های حفاظتی از آنها به عنوان ذخیره گاه های جنگلی استفاده نمود.

تنوع زیستی، توده های کمتر دست خورده، جنگل های زاگرس، مدیریت حفاظت، یکنواختی