سیده ابتسام سیدنعمه - گروه محیط زیست، پردیس علوم و تحقیقات خوزستان، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
سولماز دشتی - استادیار گروه محیط زیست، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
سینا عطار روشن - استادیار گروه محیط زیست، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

ارزیابی توان اکولوژیک عبارت است از ارزش گذاری هر یک از نقاط سرزمین برای انواع کاربری های مختلف، بر این اساس درجه مرغوبیت سرزمین در هر یک از مناطق برای هر یک از انواع توسعه ها مشخص می گردد. این امر موجب کاهش و به حداقل رسانیدن پیامدهای منفی ناشی از توسعه بر محیط زیست می شود. در این پژوهش به بررسی و ارزیابی توان های محیطی حوضه آبخیز آبگاه شوشتر برای تعیین توان کشاورزی و مرتعداری پرداخته شد تا از این طریق بتوان کمک شایانی به برنامه ریزان جهت نیل به توسعه پایدار نمود. در این تحقیق از روش تجزیه تحلیل سیستمی و مدل اکولوژیکی مخدوم استفاده شد. شناسایی منابع، تجزیه و تحلیل، ناحیه بندی و ارزیابی توان محیط در چند مرحله انجام گرفته است. ابتدا اطلاعات مورد نیاز منطقه با استفاده از منابع اطلاعاتی موجود و کار میدانی جمع آوری گردیده و در ادامه با استفاده از نرم افزارهای جغرافیایی Arc GIS تهیه نقشه های لازم، تجزیه و تحلیل، جمع بندی و تلفیق و ترکیب لایه های اطلاعاتی صورت گرفت. در ادامه، با استخراج یگان های زیست محیطی و سنجش آن ها با مدل اکولوژیک مخدوم، مناطق مستعد برای کاربری کشاورزی و مرتعداری مشخص شد. نتیجه این پژوهش نشان می دهد از مساحت کل منطقه مورد مطالعه که 13015 هکتار است که با برش دادن (حذف کردن) منطقه حفاظت شده کرایی و جداسازی آن از حوضه آبگاه مساحت حوضه به 8228 هکتار رسید. که از این میزان حدود 1/54% از مساحت منطقه در طبقه دو، 23/80% از مساحت منطقه در طبقه سه و 0/87% از مساحت منطقه در طبقه چهار دارای توان کاربری کشاورزی است. حدود4/14% از مساحت کل منطقه در طبقه پنج و 41/77% از منطقه در طبقه ششم قرار دارند که این سه طبقه برای کاربری مرتعداری توان دارد. حدود 27/86% از منطقه در طبقه هفت قرار دارند که برای حفاظت و چرای حیات وحش توان دارد.

ارزیابی توان، توسعه کشاورزی، مخدوم، حوضه آبخیز، آبگاه، GIS