استفاده از روش های رتبه بندی در مباحث محیط زیست (مطالعه موردی روش TOPSIS)

ارزیابی اثرات محیط زیستی، ابزاری برای اطمینان یافتن از اجرای مناسب و صحیح یک پروژه است و می توان آن را روشی جهت تعیین، پیش بینی و تفسیر اثرات یک پروژه پیشنهادی بر محیط زیست دانست. در فرایند ارزیابی اثرات محیط زیست همواره قضاوت های انسانی در اخذ تصمیم و ارتباط با انتخاب نوع کاربری یا سنجش اثر ناشی از توسعه بر محیط زیست موثر بوده است که در این پروژه ها ارزیابی اثرات زیست محیطی با روش ماتریس سریع TOPSIS بهترین نتیجه را می دهد. در دهه های اخیر با دستیابی به تجهیزات محساباتی و سیستم های تصمیم گیری توانمند، امکان دقیق تر گزینه ها، تحلیل مشخصه های کمی و کیفی موثر و بررسی اثرات متقابل آن ها برهم فراهم شده است. امروزه با شدت گرفتن مباحث مربوط به تصمیم گیری های چند معیاره و از طرفی دیگر گرایش روزافزون به سمت علوم میان رشته ای و استفاده از نظریات گروه ها و تخصص های مختلف درحل مسایل پیچیده، روش TOPSIS فرایند تحلیل سلسله مراتبی بوده از جمله روش های تصمیم گیری چند شاخص هستند که برای اولویت بندی و وزن دهی به فعالیت های پروژه های مختلف می باشد. TOPSIS با توجه به داده ها به دوسته تقسیم می شود، اگر داده ها و معیار ها در محیطی مبهم یا گنگ باشد از FUZZY-TOPSIS و هم چنین داده ها منطقی و دقیق باشند از TOPSIS کلاسیک استفاده می کنیم. TOPSIS در ارزیابی آثار زیست محیطی، رتبه بندی آثار مثبت و منفی با استفاده ازمعیار های متفاوت است. روش های مناسب ارزیابی باید دارای معیار ها و دستورالعمل هایی برای تعیین درجه بندی شدت، دامنه و ... باشد. به طور کلی هدف از این مقاله تشریح روش چند معیاره TOPSIS و انواع آن برای استفاده در مسایل محیط زیستی که بتوان داده های کیفی را در مورد اجرای پروژه به کمی تبدیل و گزینه های مطلوب را انتخاب کرد تا در راستای توسعه کمتریت تخریب در محیط ایجاد شود.

Keywords:

رتبه بندی , محیط زیست , تصمیم گیری چند معیاره MADM , TOPSIS فازی , TOPSIS ذوزنقه ای