رضا فرمهینی فراهانی - استادیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)قزوین
امین الله طلایی - دانشجو مقطع دکترا معماری/دانشگاه آزاد اسلامی- واحی تهران جنوب

تحول نظام آموزشی در ایران در سه دوره مشخص سنتی ، انتقالی و جدید به وقوع پیوسته است که البته هرکدام نقاط عطف خاص خود را دارند. در دوره نخست مسجد مدرسه سپه سالار به عنوان نماد نظام آموزشی سنتی با معماری کاملا سنتی و در امتداد تا سی به همان شیوه های معماری گذ شته ایرانی شکل گرفت. در دوره بعد شاهد تاسیس دارالفنون هستیم که خود پلی به سوی تلفیق نظام آموزشی سنتی و مدرن است و در دوره بعد دبیرستان البرز تا سیس می شود که نمادعبور کامل از نظام سنتی و تحقق نظام آموز شی مدرن ا ست. بااین همه همچنان ارادت به هویت معماری ایرانی در این بنا دیده می شود. هدف این پژوهش تبیین این واقعیت تاریخی ا ست که معماری همواره خود را بانیازهای مکانی و زمانی تطبیق داده ا ست و با تغییرات اجتماعی و فکری جوامع هم سویی دا شته ا ست.نتایج این پژوهش که برا ساس روش تاریخی – تفسیری به گردآوری داده ها به صورت کتابخانه ای و تحلیل آنها با استناد به مستندات تاریخی پرداخته نشان داده استتت که دگرگونی های فکری جامعه ایران در اواخر قاجاریه و اوایل پهلوی برمعماری آن جامعه – به ویژه معماری فضاهای آموزشی – تاثیری همه جانبه و برجسته داشت.اما به دلیل پذیرش سطحی و نداشتن توان نقد همه جانبه مدرنیته این معماری به نوعی بلاتکلیفی و التقاط رسید.

تجدد، سنت ، نظام آموزشی ، دبیرستان البرز، پهلوی اول