وحید مسیبی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه علوم و صنایع غذایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
فریده طباطبایی یزدی - استاد، گروه علوم و صنایع غذایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
زهرا امام جمعه - استاد، گروه علوم و صنایع غذایی، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

در این پژوهش تکنیک استخراج به کمک امواج اولتراسوند (UAE) به منظور جداسازی پکتین از تفاله شاهتوت به کار گرفته شد و از روش سطح پاسخ به منظور بهینه سازی شرایط استخراج استفاده شد. آزمایش ها در قالب طرح مرکب مرکزی با 3 متغیر مستقل هر یک در 3 سطح شامل نقاط فاکتوریل، محوری و مرکزی پایه ریزی شدند. متغیرهای مستقل فرآیند شامل زمان استخراج (60-20 دقیقه)، شدت صوت (%100-40) و نسبت حلال به نمونه (1:30-1:15 میلی گرم بر گرم) بودند که تاثیر آنها بر روی راندمان استخراج، درجه استری شدن و محتوای گالاکتورونیک اسید پکتین مورد ارزیابی قرار گرفت. براساس نتایج بدست آمده، راندمان پکتین به صورت خطی تحت تاثیر شرایط استخراج قرار گرفت و با افزایش هر سه پارامتر مورد بررسی به صورت معنی داری افزایش پیدا کرد (0/0001> P). شرایط بهینه استخراج که با روش بهینه سازی عددی تعیین شد عبارت بودند از: مدت زمان 51/04 دقیقه، شدت اولتراسوند 100 درصد و نسبت حلال به نمونه 1:30 گرم بر میلی لیتر. تحت شرایط بهینه مقادیر راندمان، درجه استری شدن و محتوای گالاکتورونیک اسید پکتین به ترتیب 7/39% و 56/11% و 25/46% پیش بینی شد که با آزمایشات تاییدی انجام شده اختلاف معنی داری بین مقادیر بدست آمده و مقادیر پیش بینی شده توسط مدل مشاهده نشد. پکتین تفاله شاه توت در آزمایش ریولوژیک رفتار ویسکوالاستیک و رقیق شوندگی با برش از خود نشان داد و همچنین وزن مولکولی متوسط آن که براساس ویسکوزیته ذاتی تعیین شد،50/03kDa بدست آمد.

تفاله شاهتوت، پکتین، راندمان، محتوای گالاکتورونیک اسید، بهینه سازی