ایراندخت فیاض - عضو هییت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
فریبا ایمانی قوشچی - کارشناس ارشد رشته برنامه ریزی درسی

مقاله حاضر با هدف بررسی نمادهای هویت ملی در کتاب های درسی تاریخ و علوم اجتماعی دوره آموزش متوسطه انجام شده است. برای این منظور با بهره گیری از روش کیفی از نوع تحلیل محتوا، تصاویر و پرسش های کتاب های درسی تاریخ و علوم اجتماعی دوره متوسطه سال تحصیلی 89-1388 مورد بررسی، تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان داد که با توجه به نقش مهمی که نهاد آموزش و پرورش در فرآیند هویت یابی دانش آموزان، و به تبع آن کتاب های درسی که در نظام آموزشی ایران محور و رکن اساسی کار در مدارس هستند، آن چنان که شایسته است به هویت ملی متربیان نپرداخته و در متن، تصاویر و پرسش های کتاب های مورد بررسی به نمادهای هویت ملی توجه قابل قبولی مبذول نشده است. این درحالی است که حضور طولانی دانش آموزان در مدارس و تکلیفی که در مطالعه کتاب های درسی وجود دارد، فرصت بسیار مناسبی است برای مدیران و برنامه ریزان آموزشی که از آن به نحو احسن برای هویت بخشیدن به دانش آموزان استفاده نمایند. در جامعه ای که کتاب های غیر درسی معمولا در سبد خانواده ها جایی ندارند، جذاب بودن محتوای کتاب ها، در ارایه مقوله هایی چون هویت ملی نیز می تواند در اثربخشی بیشتر این فرایند و گرایش نوجوانان به مطالعه این کتاب ها موثر باشد.

نماد، هویت ملی، نمادهای ملی، کتاب های درسی، دوره متوسطه