فرزانه گلستانی فر - دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته شناسایی و مبارزه با علف های هرز، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند
سهراب محمودی - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند
غلامرضا زمانی - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند
محمد حسن سیاری زهان - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند

یکی از مهمترین عواملی که باعث کاهش تولید گیاهان زراعی در سراسر جهان می شود، کمبود آب در طی فصل رشد است، در این راستا به منظور بررسی اثر تنش خشکی و رقابت درون و برون گونه ای بر وزن خشک ریشه و کارایی مصرف آب گندم و چاودار، مطالعه ای در بهار سال 1391 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند به صورت فاکتوریل سه عاملی در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل های آزمایش شامل چهار تراکم گندم (صفر، 8، 16، 24 بوته در گلدان)، چهار تراکم چاودار (صفر، 2، 4، 6 بوته در گلدان) و دو سطح تنش خشکی شامل آبیاری در 20% و 60% تخلیه رطوبت ظرفیت زراعی خاک بود. براساس نتایج تجزیه واریانس، تمامی اثرات متقابل، تاثیر معنی داری (P<0/01) بر کارایی مصرف آب گندم داشتند اما تنها اثر متقابل رقابت برون گونه ای و تنش خشکی بر کارایی مصرف آب چاودار معنی دار (P<0/01) بود. همچنین اثر متقابل سه گانه نیز تاثیر معنی داری (P<0/01) بر وزن خشک ریشه گندم داشت. نتایج نشان داد که با افزایش تنش خشکی کارایی مصرف آب در گندم به میزان 16/98 درصد کاهش و در چاودار 33/95 درصد افزایش یافت. کارایی مصرف آب در گندم و چاودار تحت تاثیر رقابت درون گونه ای به ترتیب 10/43 و 28/16 درصد افزایش و تحت تاثیر رقابت برون گونه ای به ترتیب 57/39 و 81/03 درصد کاهش یافت. وزن خشک ریشه گندم تحت تاثیر تنش خشکی قرار نگرفت ولی با افزایش تراکم چاودار و تراکم گندم به ترتیب 64/29 و 48/95 درصد کاهش یافت همچنین وزن خشک ریشه چاودار تحت تاثیر تنش خشکی و رقابت برون گونه ای و درون گونه ای به ترتیب 37/14، 47/43 و 33/60 درصد کاهش یافت.

رقابت، سری های افزایشی، کم آبی، علف هرز