محمدسعید تدین - استادیار بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران
غلامرضا معاف پوریان - استادیار بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی

در این مطالعه اثر کم آبیاری و کم آبیاری موضعی متناوب منطقه ریشه بر روی عملکرد کمی و کیفی و کارآیی مصرف آب انار (Punicagranatum L. cv. Zardeanar) در منطقه نیمه خشک شهرستان ارسنجان مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش بین سالهای 1389-1394 به مدت 5 سال در کرت ثابت و در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار و اعمال تیمار سیستم های مختلف کم آبیاری شامل -1 آبیاری کامل غرقابی عرف منطقه 100)درصد نیاز آبی) -2 (T1) آبیاری غرقابی 100) درصد نیاز آبی) بصورت متناوب (در هر دور آبیاری بصورت یک در میان یک طرف درخت آبیاری گردید) -3 (T2) آبیاری غرقابی 50) درصد نیاز آبی) -4 (T3) آبیاری کامل قطرهای دو طرفه 100) درصد نیاز آبی) (T4) -5 آبیاری قطره ای متناوب 100) درصد نیاز آبی) (T5) و -6 آبیاری قطره ای 50) درصد نیاز آبی) (T6) در هر دور آبیاری انجام گرفت. هر تیمار آزمایشی شامل 4 درخت وآزمایش جمعا برروی 96اصله درخت12 ساله یکنواخت انار انجام شد . عملیات داشت به طور یکنواخت در مورد تمام درختان انار اعمال شد. نتایج آزمایش نشان داد که بیشترین میزان عملکرد و کارایی مصرف آب از نظر آماری به ترتیب مربوط به تیمارهای خشکی موضعی ریشه یعنی آبیاری قطرهای متناوب با100 درصد نیاز آبی و آبیاری غرقابی با 100 درصد نیاز آبی گیاه بصورت متناوب بود که به ترتیب موجب کاهش مصرف آب آبیاری به میزان 35 و 50 درصد نسبت به تیمار شاهد شدند. کاربرد آبیاری متناوب خشکی موضعی ریشهچه در روش مرسوم یعنی آبیاری غرقابی و چه در روش آبیاری قطره ای نسبت به کم آبیاری، موجب افزایش معنیدار کارایی مصرف آب به ترتیب به میزان 78/34 و 71/4 درصد نسبت به تیمار شاهد شد. کاهش میزان آب آبیاری تاثیر معنیدار بر کیفیت میوه داشت. بیشترین میزان نسبت کل مواد جامد محلول به اسید آب میوه انار مربوط به تیمار آبیاری قطره ای با 50 درصد نیاز آبی بود که موجب افزایش 95/34 درصدی آن نسبت به تیمار شاهد شد. پس از آن تیمارهای آبیاری قطره ای متناوب با 100 درصد نیاز آبی و آبیاری غرقابی با 100 درصد نیاز آبی گیاه بصورت متناوب قرار داشتند که به ترتیب موجب افزایش 61/94 و 52/99 درصدی نسبت کل مواد جامد محلولبه اسید آب میوه انار شدند . از نظر مدیریت آبیاری بهترین تیمار کاربرد آبیاری قطرهای متناوب با100 درصد نیاز آبی برای درخت انار رقم زرد انار بود و کاربرد این تیمار توصیه می گردد.

آبیاری متناوب، انار، خشکی ریشه، کیفیت میوه