علی محمد روضه سرا - طلبه ی سطح ۴ حوزه ی علمیه ی قم و کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی
سیدعلی حسین نژادکریمی - دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی

شریعت جاودانه ی اسلام، به عنوان آخرین دین، بنابر عقیده ی ما مسلمانها آیینی است که تمام نیازهای معنوی و مادی و نیز فردی و اجتماعی انسانها را در خود جای داده است. همچنین معتقدیم که تشریع احکام الهی اعم از فردی و اجتماعی، براساس حکمت، مصالح و مفاسد واقعی است که در احکام نهفته است. از طرفی گاه در مرحله اجرای قوانین، به دلیل وجود محدودیتهای بشری، تعارضی غیرقابل حل بین آنها پیش می آید که به ناچار مجبوریم تنها به یکی از آنها عمل کرده و بقیه قوانین را وانهیم. حال سوال کلیدی اینجاست که در این شرایط کدام قانون را باید اجرا و کدام را رها کرد اسلام با تعیین درجه اهمیت احکام، به کارشناسان این اجازه را داده که با اولویت دادن به قانون اهم، قانون مهم را رها کرده و یا با عمل به قانون فاسد، از مفسده های قانون افسد بگریزند. امری که در تطبیق قوانین اسلامی و بالاخص قوانین جزایی بر مقتضیات زمان و به روز بودن آنها کمک شایانی مینماید. در این نوشتار، ماهیت این قاعده و جایگاه آن در احکام و قوانین به صورت مختصر ارزیابی میگردد.

اهم، مهم، تزاحم، افسد، فاسد