ولی فیضی اصل - استادیار موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش ترویج کشاورزی، مراغه، ایران

نیتروژن پس از آب دومین عامل محدودکننده رشد گیاهان در شرایط دیم بشمار می آید، لذا برای تولید اقتصادی جو در این مناطق، استفاده مناسب از آنبسیار ضروری است. به منظور ارزیابی پاسخ ژنوتیپ های جو دیم به مصرف نیتروژن، پژوهشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی به صورت کرت های دوبار خردشده با زمان مصرف نیتروژن در کرت های اصلی (کل نیتروژن درپاییز،(فرمول در متن اصلی مقاله) مقادیر نیتروژن (صفر، 30 و 60 و 90 و 120 کیلوگرم در هکتار) در کرت های فرعی و ژنوتیپ های جو (سهند، آبیدر ،Dayton/Ranny Alpha/Gumhuriyet/Sonja و B-C-74-2 ) در کرت های فرعی در فرعی در 4 بلوک و به مدت 3 سال زراعی (89-86) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم به اجرا درآمد. نتایج نشان داد، مصرف نیتروژن از طریق افزایش معنی دار (فرمول در متن اصلی مقاله) تعداد سنبله در واحد سطح (243-112) و ارتفاع بوته (17/6 - 6/3 سانتی متر) به عنوان سطح اندام های فتوسنتزکننده گیاه، طول (0/2-1 سانتی متر بر بوته) و وزن 0/2 - 0/1 گر م بر بوته ) ریشه در مرحله پنجه زنی گیاه و کارایی استفاده از آب (2/5 - 1/3 کیلوگرم در هکتار بر میلی متر) باعث افزایش معنی دار عملکرد دانه، بیولوژیک و کاه (فرمول در متن اصلی مقاله) شد . نیاز نیتروژنی جو در شرایط خشکسالی حدود 40 کیلوگرم در هکتار و در سال های نرمال 43 کیلوگرم در هکتار در منطقه مورد مطالعه تعیین شد که این مقادیر به ترتیب برای دستیابی به عملکردهای دانه 1784 و 3100 کیلوگرم در هکتار می باشد. در سال های نرمال 30 کیلوگرم در هکتار آن در پاییز و 13 کیلوگرم در هکتار به صورت سرک همرا بارندگی های اوایل بهار مصرف می شود. در نهایت، اثر بارندگی در افزایش عملکرد دانه جو دیم 2/1 برابر بیشتر از مصرف نیتروژن بود و این موضوع اهمیت بیشتر آب را نسبت به نیتروژن در دیمزارهای ایران به اثبات می رساند.

بارندگی، نیاز نیتروژنی، کارایی استفاده از نیتروژن