علی خزاعی فرید - دانشیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی دانشگاه فردوسی مشهد
مسلم فتح اللهی - کارشناس ارشد مطالعات ترجمه

در این نوشتار، تاثیر ترجمه رمان های مدرن بر هنجار سبکی طول جمله را در رمان فارسی مورد واکاوی قرار داده ایم. در این تحقیق، سه رمان کلاسیک(امیرارسلان، حسین کرد و سمک عیار)، سه رمان مدرن معاصر (جن نامه، سالهای ابری و شاه کلید) و سه رمان انگلیسی (گتسبی بزرگ، وداع با اسلحه و موبی دیک) به همراه ترجمه های آنها مورد تحلیل آماری قرار گرفتند. فرضیه اصلی این تحقیق آن است که ترجمه رمان های مدرن( به سبک غربی ) یکی از عوامل افرایش طول جمله در رمانهای فارسی است . دلیل این افرایش، گرایش مترجمان ایرانی به ترجمه در سطح جمله و بلندتر بودن جملات انگلیسی از جملات فارسی است . نتایج تحلیل های آماری نشان داد میانگین طول جملات در رمانهای انگلیسی حدودا یک واژه بلندتر از میانگین طول جملات در رمانهای فارسی است . از سوی دیگر، مترجمان ایرانی به طور میانگین 89/33% جملات انگلیسی را در فارسی به جمله برگردانده اند. علاوه بر این، میانگین طول جمله در رمانهای مدرن معاصر، حدودا 5 / 0 واژه بیشتر از رمانهای کلاسیک است . با تحلیل داده های فوق میتوان چنین نتیجه گرفت یه ترجمه رمان های مدرن، در ینار ویژگیهای سبکی و فردی رمان نویسان ایرانی، یکی از عوامل موثر در افرایش طول جمله در رمانهای مدرن فارسی بوده است . با این همه، ترجمه رمانهای مدرن، تاثیر چندانی بر هنجار طول جمله در رمانهای تالیفی فارسی نداشته است . سبک فردی مترجمان و تاثیر جملات متن اصلی از جمله عواملی بوده اند یه به تیاوت هنجار طول جمله در رمانهای فارسی ترجمه ای و تالیفی انجامیده اند. از این رو، توصیف هنجارهای حاکم بر کنش مترجمان، بدون زوایای متغیرهای تاثیرگذار بر فرآیند ترجمه مانند عادتواره مترجم ، ابزارهای خاص کنش ترجمه و نیازهای جامعه مقصد امکانپذیر نمیگردد.

رمانهای کلاسیک، رمانهای مدرن، ترجمه، افرایش طول جمله