امیرمسعود شهرام نیا - استادیار علوم سیاسی دانشگاه اصفهان
نازنین نظیفی نایینی - کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه اصفهان

تاکید براهمیت دولت-ملت و عواملی مبنی بر ویژگیهای خاص یک ملت با عنوان ملی گرایی، از جمله مقولاتی است که در اندیشه ی سیاسی دچار تحول شده است و میتوان گفت در این زمینه واژه ی ملت از یک مفهوم ساده، که به مردمی در یک سرزمین اطلاق میشد، به یک مفهوم سیاسی؛ وملی گرایی به مثابه یک ایدیولوژی برای بیان ویژگیهای مخصوص به ملتها، تغییر یافته است. ملی گرایی و یا همان احساسات ناسیونالیستی از دیدگاه ملل مختلف، تبعات مثبت و منفی با خود به همراه داشته است. در پژوهش حاضر، به تبیین رابطه ی تقابل و یا تعامل میان دو جریان فکری ملی گرایی و اسلام گرایی پرداخته شده است. با وجود پیشینه ی قوی ملی گرایی در ایران، وجود عواملی چون؛ وقوع انقلاب اسلامی، رهبری مذهبی امام خمینی و برجسته بودن عامل مذهب و اسلامگرایی پس از انقلاب اسلامی 57، سبب کمرنگ شدن نقش ملی گرایی در وجه منفی آن گردیده است. در نهایت فرض بر این است، که با وجود عدم تقابل صرف میان این دو جریان فکری و پذیرش ناسیونالیسم مثبت، متعادل و غیرافراطی؛ همچنین تاکید بر اصل وحدت امتها به جای ملی گرایی در اندیشه های اسلامی واهمیت امت (که مطلوب جامعه اسلامی است)؛ از انترناسیونالیسم اسلامی به مثابه ایدیولوژی موافق با آموزه های اسلامی، استقبال میشود.

ملی گرایی، اسلام گرایی، انترناسیونالیسم اسلامی، انقلاب اسلامی ایران