علی قنبری برزیان - استادیار جامعه شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی
جواد نظری مقدم - دانشجوی دکتری فرهنگ و ارتباطات در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی
مجید بهستانی - استادیار مطالعات سیاسی انقلاب اسلامی دانشگاه جامع امام حسین علیهالسلام(ع)

توسعه یافتگی و راههای برونرفت از مشکلات موجود، دغدغه فکری و یکی از چالشهای مهم ایران به ویژه بعد از انقلاب اسلامی است. از دوره قاجار به بعد یکی از متداول ترین پرسشهای ایرانیان این بوده است که چرا ملتی عقب مانده نسبت به قدرتهای بزرگ هستند این در حالیاست که پیشینه فرهنگی - تمدنی ایران انتظارات دیگری را می پروراند. یکی از دیدگاههای رایج ریشه، مشکلات امروز را به تاریخ و فرهنگ گذشته جامعه ایرانی باز میگرداند و با تاکید بر تلازم میان ساختار استبدادی و ارزشهای اخلاقی جامعه، معتقد است حاکمیت های استبدادی در ایران، موجبات حاکمیت ارزشهای خودمدار و عدم شکل گیری ویژگی های مقوم توسعه از قیبل ارزشهای دیگر مدارانه، مشارکت و روحیه جمعی را سبب شده است. این پژوهش میکوشد تا با نگاهی تاریخی ضمن توصیف خلق و خوی ایرانیان با استفاده از تحلیل محتوای فتوتنامهها و کسبنامههای اصناف، فرض مذکور را مورد مداقه و بررسی قرار دهد. نتیجه این پژوهش از عدم تلازم میان استبداد سیاسی و وضعیت ارزشهای اجتماعی خودمدار در ایران حکایت میکند. نتایج حاصله میتواند به عنوان دستمایهای برای مطالعات حوزه فرهنگ و توسعه مورد بهره برداری قرارگیرد.

استبداد، شخصیت ایرانی، فتوت نامه، اصناف،خودمداری، توسعه