جلیل دارا - استادیار علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس
مصطفی کرمی - دانشجوی دکتری روابط بین الملل دانشگاه گیلان

انقلاب ها و تحولات سیاسی مهم از منظرها و سطوح مختلف نظیر دلایل وقوع، پیامدها، نیروهای موثر در آن و بازتابها و انعکاسها بررسی میشوند. انقلاب اسلامی 1357، ایران و انقلاب ژانویه 2011 م مصر به عنوان دو تحول مهم سیاسی و اجتماعی از هر یک از دیدگاهها و رویکردها قابل مطالعه، تامل و مقایسه است. بهویژه اینکه در یکی، یعنی انقلاب ایران پیروزی جریان مذهبی و تداوم یک نظام سیاسی اسلام را به دنبال داشت و در دیگری یعنی مصر، با وجود پیروزی های اولیه جریان مذهبی اخوان المسلمین، درنهایت به فاصله یک سال پس از حضور در قدرت سیاسی، با اعلام و گسترش مخالفت های مردمی و سرانجام با وقوع کودتای نظامی، از قدرت بیرون رانده شده و پس از سرکوب از فعالیت سیاسی و اجتماعی محروم و ممنوع شدند حال این پرسش مطرح است که چگونه این دو جریان اسلامگرای مذکور در ایران و مصر در انقلاب و رویدادهای پس ازآن به دو نتیجه متفاوت منتهی شدند. در پاسخ به این سوال این فرضیه مطرح میشود که در بخشی از این نتایج یا فرجام متفاوت میتوان نقش و جایگاه رهبری در دو جنبش در جریان انقلاب و پسازآن را موثر دانست

انقلاب اسلامی ایران، انقلاب سیاسی 2011 مصر، روحانیت شیعه، اخوان المسلمین، رهبری