زهرا حیدری - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت، گروه زراعت واصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر
حسین بشارتی - دانشیار موسسه تحقیقات خاک و آب
سعیده ملکی فراهانی - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد.

این مطالعه باهدف بررسی خصوصیات کیفی و کمی زعفران (Crocus sativus L.) تحت تاثیر مصرف کود شیمیایی نیتروژن و نیز تلقیح با باکتریهای محرک رشد به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1391-92 در مزرعه تحقیقاتی زعفران دانشگاه شاهد انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل کود شیمیایی نیتروژن در سه سطح صفر، 25 و 50 کیلوگرم در هکتار و دو سطح کاربرد و عدم کاربرد کود زیستی شامل سودوموناسپوتیدا و باسیلوسلنتوس بودند. صفات مورد بررسی شامل وزن اندام هوایی، وزن تازه گل، تعداد گل در واحد سطح و وزن تر و خشک کلاله، میزان پروتیین، فسفر، آهن و روی،سطح و محتوی کلروفیل برگ، سافرانال، پیکروکروسین و کروسین کلاله بودند. نتایج نشان داد که تلفیق 50 کیلوگرم کود شیمیایی نیتروژن به همراه کود زیستی باعث افزایش حدود 217 درصدی عملکرد خشک کلاله نسبت به شاهد شد. با مصرف 25 کیلوگرم کود شیمیایی نیتروژن سافرانال و کروسین کلاله بهترتیب 5/13 و 10/9 درصد کاهش یافت. کاربرد تلفیقی 25 کیلوگرم کود شیمیایی نیتروژن و کود زیستی بر مقدار پیکروکروسین به میزان 11/90 درصد نسبت به تیمار شاهد افزود. مصرف همزمان 50 کیلوگرم کود شیمیایی نیتروژن و کود زیستی کارآمدترین تیمار در افزایش عملکرد کلاله و خصوصیات کیفی برگ زعفران بود. در این تیمار میزان فسفر، روی و مس برگ زعفران به ترتیب 83/05، 69/36 و 86/6 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش یافت. به طورکلی تلقیح بنه های زعفران با باکتریهای سودوموناس و باسیلوس با اثر بر جذب عناصر غذایی باعث بهبود اکثر صفات کمی و کیفی زعفران شد.

باکتری های محرک رشد، تلقیح، سافرانال،کود تلفیقی، کروسین، کلاله