ابوالقاسم حیدرآبادی - کارشناس ارشد جمعیت شناسی دانشگاه تهران

این مقاله با استفاده از تحلیل اطلاعات و داده های سرشماری های 1365و1375 به بررسی وضعیت مسکن در شهرستان های استان خراسان می پردازد و بر این اساس هدف اساسی در این مطالعه بررسی و شناخت وضع مسکن در بین شهرستانهای استان به تفکیک نقاط شهری و روستایی، بررسی میزان کمبود مسکن در بین شهرستانها و در نهایت ارزیابی شاخصهای تراکم در واحدهای مسکونی است. روش تحقیق در مطالعۀ مورد نظر از نوع روش اسنادی و تحلیل ثانوی داده ها و اطلاعات است. برآورد میزان کمبود مسکن، نشان از وضع نامطلوب مسکن در نقاط روستایی استان دارد. بررسی نشان می دهد که در سال 1375 از میزان کمبود مسکن در استان نسبت به سال 1365 کاسته شده است، ولی کماکان درصد بیشتری از افراد ساکن در نقاط روستایی استان از کمبود مسکن رنج می برند. مطالعات شاخصهای تراکم در استان نشان میدهد که شاخصهای تراکم خانوار د رواحد مسکونی، شاخص نفر در واحد مسکونی، بعد خانوار و شاخص نفر در اتاق در سال 1375 نسبت به سال 1365 از روند نزولی برخوردار بوده، ولی در شاخصهای نفر در واحد مسکونی و اتاق در هر خانوار عکس این قضیه اتفاق افتاده است. همچنین مقدار شاخصهای نفر در اتاق و بعد خانوار در نقاط روستایی بیشتر از نقاط شهری است، ولی مقدار شاخصهای تراکم خانوار در واحد مسکونی، اتاق در واحد مسکونی و اتاق دراختیار خانوار در نقاط روستایی کمتر از نقاط شهری بوده و مقدار شاخص نفر درواحد مسکونی نیز در نقاط شهری و روستایی طی سالهای 1365 و 1375 تقریباً برابر و یکسان بوده است. شاخصهای فوق نشانگر رفاه زیستی خانوار درهر یک از شهرستانهای استان بوده و به طور کلی سیر و روند شاخصهای تراکم در واحد مسکونی طی دهۀ اخیر نشانگر حرکت استان به سمت استانداردهای بین المللی درمیزان و مقدار این شاخصهاست.

بعد خانوار، متوسط نفر در اتاق، شاخص تراکم در واحد مسکونی، اتاق در واحد مسکونی ، متوسط اتاق در اختیار خانوار، الگوی سازمان ملل متحد، شاخص نفر در واحد مسکونی، درجۀ رفاه ساکنین ، تراکم خانوار در واحد مسکونی