مقایسه شاخص های کارایی فنی و اقتصادی مصرف آب در تولید گندم و زعفران در شهرستان قاینات

یکی از عوامل مهم در تعیین سیستمهای کشاورزی مناسب مناطق خشک و نیمه خشک، بهره وری آب آنها میباشد. این تحقیق با هدف تعیین شاخصهای کارایی فنی و اقتصادی مصرف آب محصولات زعفران و گندم و همچنین شناخت عوامل تاثیرگذار بر آن در شهرستان قاینات واقع در استان خراسان جنوبی به اجرا درآمد که در آن 50 مزرعه گندم و 48 مزرعه زعفران در طی سال زراعی 1390-91 مورد بررسی قرار گرفتند. اطلاعات لازم از قبیل عملکرد محصول، نوع منبع آبیاری، دبی منبع آبیاری، تعداد و مدت زمان آبیاری از طریق پرسشنامه جمع آوری گردید. حجم آب آبیاری کاربردی برای تولید محصول تعیین و بر مبنای آن شاخص کارایی فنی و اقتصادی مصرف آب محاسبه گردید. بر اساس نتایج حاصله شاخص کارایی مصرف آب برای کل زیستتوده و دانه تولیدی گندم به ترتیب 0/91 و 0/36 کیلوگرم در مترمکعب و برای کل زیستتوده و کلاله تولیدی زعفران 0/36 و 0/002 کیلوگرم در مترمکعب به دست آمد. میانگین کارایی اقتصادی مصرف آب در کل منطقه مورد بررسی برای گندم 4041 و برای زعفران 39962 ریال به ازای هر مترمکعب آب مصرفی برآورد گردید که مزارع پنجساله زعفران با بالاترین عملکرد بیشترین مقدار این شاخص را بین سنین مختلف مزارع زعفران به خود اختصاص دادند. در محصول گندم تحصیلات زارعین و مساحت مزرعه از عوامل تاثیرگذار بر دو شاخص مورد بررسی شناخته شد. همچنین بین دو شاخص مورد نظر و شوری خاک مزارع ارتباط منفی و معنیداری مشاهده گردید.

Keywords:

آبیاری , بهره وری , عملکرد , محصول